Bu çalışmanın konusu Dede Korkut destanlarından biri olan Deli Dumrul’dur. Çalışmayla
destanın tüm katmanları ve derin anlamıyla okunması amaçlanmaktadır. Bu amaçla klasik destan
metni ile Murathan Mungan’ın “Dumrul ile Azrail” hikâyesi birlikte, karşılaştırılarak ele alınmıştır.
Bir edebi hikâye ile sözlü kültüre ait bir destanı eşit nitelikte metinlermiş gibi kullanılmasının
nedeni, anlatıcılarının aynı anlatı kültürü çizgisinde yer aldıklarının kabul edilmesidir. Çalışma üç
bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde metinlerin tip, motif, tema gibi genel nitelikleri belirlenmektedir.
İkinci bölümde metinlerin yapısı farklı kuramların yardımıyla ortaya çıkarılmaktadır. Son
kısımda, karakterler odağa alınarak iki metin yeniden okunmaktadır. Bu şekilde destanın konusu,
karşıtlıkları ve teması yeniden tartışılmakta ve destanın klasikleşen öğeleri keşfedilmektedir. Yorumlamalarda,
diğer iki bölümde yapılan çözümlemelerden elde edilmiş verilerden de yararlanılmaktadır.
Çalışmanın bulgularından bazıları aşağıdaki gibidir: İki metnin teması, ana karakterleri
ve olay aynıdır. Ama kurgu ve anlatım tarzı farklılaşmaktadır. Mungan’ın metninin anlatımı, çağdaş
yazarların geleneksel anlatıları yorumlama yollarıyla örtüşmektedir. Klasik metin iki klasik
temanın birleşiminden oluşmaktadır. Mungan’ın yorumuna iki geleneksel tema daha eklenmektedir.
Klasik metin, karşıtlıklar üstüne kurulu olup yapısı da karşıt yansımalıdır. Mungan’ın metni
ise yansımalı bir yapıya sahiptir. Her iki metinde de başkarakter kendilerine ilişkin bir keşif yapar
ve amaçlarına kısmen ulaşırlar: Klasik metinde Dumrul kendi ölümünü kabullenerek, ölümsüz
olamasa da uzun bir ömre erer. Mungan’da ise Azrail, Dumrul yerine ölmeyi kabul edince, aşkının
anlatısıyla ölmsüz olur.