Yazar	: Hadra Kübra Erkinay Tamtamış
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2022
Sayı	: 109
Sayfa	: 115-136
1710    939

Özet
Bu çalışmada, aynı kökene dayanan çok anlamlı sözcüklerin tarihsel yolculukları içinde anlam genişlemelerinden kaynaklı sözlük birimlerinin birbirinden uzaklaşmasıyla eş adlı duruma gelme süreçleri incelenmiştir. Eş adlılar; sesleri ve yazılışları aynı, anlamları farklı olan sözcükler olarak tanımlanmaktadır. Çok anlamlılık ise bir sözcüğün birden fazla anlamı karşılamasıdır. Çok anlamlı sözcüklerde tek kök, birden fazla birbiriyle ilintili anlam(lar) söz konusuyken eş adlı sözcüklerde birbirinden farklı en az iki kök ve anlamlar söz konusudur. Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük’ten genel tarama modeliyle elde edilen acımak, ağıl, ağız, ağmak, altıparmak, basılmak, biçim, bir bir, bitmek, boy, bozuk, çakmak, çil, çöğür, dayak, dikilmek, dikmek, dil, dokunma, dokunmak, dokunuş, el, gen, güç, günlük, öz, sağ, sormak, ters, terslemek, uçuk, uğur, uz, yaş, yaşlı, yazı, yazmak, yordurmak, yormak, yorulmak sözcüklerinin çok anlamlılıktan eş adlığa doğru tarihsel bir yolculuk gerçekleştirdikleri tespit edilmiştir. Sözlükte eş adlı sözcükler, (I) (II) (III) Romen rakamlarıyla birden fazla madde başında gösterilmiştir. Çok anlamlı sözcüklerin genişlemiş anlamları ise tek madde başında 1, 2, 3 rakamlarıyla gösterilmiştir. Türkçe Sözlük’ten tespit edilen 40 eş adlı sözcüğün -etimolojik ve tarihî sözlüklerden yola çıkılarak- aslında kökeni aynı olan çok anlamlı sözcükler olduğu ve anlam genişlemeleri yoluyla sözlük birimlerinin birbirinden uzaklaşarak tarihsel yolculukları içinde eş adlı duruma geldiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler
çok anlamlılık, eş adlılık, anlam genişlemesi, Türkçe Sözlük, köken bilimi

Abstract
In this study, the process of becoming homonymy due to the expansion of meaning within the historical journey of polysemy, which are actually very meaningful and based on the same origin, in the Turkish Dictionary of the Türk Dil Kurumu, was examined. Homonymy; it is defined as words whose phone and spelling are the same and their meanings are different. In polysemy words involve more than one meaning. While there is a single origin in polysemy words, there are more than one but related meanings, in homonyms, there are at least two different origins and different meanings from each other. Tagged with the general scanning model in the Turkish Dictionary, acımak, ağıl, ağız, ağmak, altıparmak, basılmak, biçim, bir bir, bitmek, boy, bozuk, çakmak, çil, çöğür, dayak, dikilmek, dikmek, dil, dokunma, dokunmak, dokunuş, el, gen, güç, günlük, öz, sağ, sormak, ters, terslemek, uçuk, uğur, uz, yaş, yaşlı, yazı, yazmak, yordurmak, yormak, yorulmak have turned into polysemy from homonymy. In the spelling of homonymys in the dictionary, to two separate lexical entry and (I) (II) roman numerals form besides homonymys is preferred. Expanded meanings of polysemys are shown with the numbers 1, 2, and 3 at the beginning of generally prioritizing the basic meaning. Based on the etymology and historical dictionaries of the determined 40 words, it has been determined that the dictionary units of the polysemy words with the same origin are decomposed through the expansion and change of meaning over time and become polysemy.

Keywords
polysemy, homonymy, semantic extension, Turkish Dictionary, etymology