Kanaryalar ve Son Dönem Osmanlı Kültür Hayatındaki Yerleri
(Canaries and Their Role in the Late Ottoman Cultural Life
)
|
Yazar
|
:
Ümüt Akagündüz
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
115
|
|
Sayfa |
:
767-790
|
|
|
Özet
Bu çalışmada kanaryaların insanlık tarihindeki yerleriyle son dönem Osmanlı kültüründe ve gündelik hayatında edindikleri konum değerlendirilmiştir. İnsanın toplayıcı-avcı toplumlardan itibaren doğayla kurduğu bağ uygarlık tarihinin gelişimiyle bütünleşerek bugüne ulaşmıştır. Bu bağın özgün örneklerinden olan kanaryaların dahil oldukları serinus cinsi, erken tarihlerden itibaren insani ilişki ve iletişimlerin çekim alanına girmiştir. Ancak XV. ve XVI. Yüzyıllarda coğrafi keşiflerin getirdiği yeni olanaklar Kanarya Adası’ndaki özgün serinus türünü kapitalist bir tüketim aracına dönüştürmüştür. Kanarya merakı ve ticareti Osmanlı toplumunda da ilgiyle karşılanmıştır. Göçebe Türklerin hayvanlarla, kuşlarla kurdukları bağlar Selçuklu ve Osmanlı kültürel öğelerini etkileyerek kanaryayı Osmanlı gündelik hayatının parçalarından birisi haline getirmiştir. Özellikle Osmanlı Devleti’nin son yıllarında edebi metinlere, folklorik öğelere, kitaplara, arşiv belgelerine bu canlının çeşitli anlatımlarla yansıtılması dikkat çekicidir. Kanaryaların geçmişini ve Osmanlı kültürel hayatına yansımalarını açığa çıkartmayı amaçlayan bu çalışma nitel bir araştırmadır. Araştırmanın verileri günümüz literatürü ile XIX. yüzyılın sonlarıyla XX. yüzyılın başlarında yoğunlaşan belgelerden, kitaplardan, makalelerden elde edilmiştir. Bu çalışma kanaryaların insanlık tarihinin gelişiminde, kültürel, ekonomik ve estetik tanımlamalarla algılamalara maruz kaldıklarını açığa çıkartmıştır.
Anahtar Kelimeler
kanarya, Osmanlı devleti, ticaret, kapitalizm, kültür
Abstract
This study evaluates the historical significance of canaries in human history as well as their position in late Ottoman culture and daily life. The relationship that people have developed with nature since the days of hunter-gatherer societies has evolved to its present state by integrating with the advancement of civilization. The genus Serinus, to which the canaries belong and which is one of the original examples of this bond, has been in the field of attraction of human relations and communications since early times. However, the original Serinus genre on the Canary Islands was transformed into a form of capitalist consumption as a result of the new opportunities provided by geographic discoveries in the XV and XVI centuries. The curiosity regarding canaries and the trade of them was met with interest in Ottoman society too. The bonds that nomadic Turks formed with animals and birds influenced Seljuk and Ottoman cultural elements, making the canary a part of Ottoman daily life. It is noteworthy that this creature was reflected in literary texts, folkloric elements, books, and archive documents with various narratives, particularly in the last years of the Ottoman Empire. This study is a qualitative inquiry into the history of the Canaries and how they have influenced Ottoman cultural life. The data of the study has been obtained from the documents, books and articles concentrated in the late XIXth and early XX centuries as well as today's literature. This study reveals that throughout the course of human history, canaries have been subjected to cultural, economic and aesthetic definitions and perceptions.
Keywords
canary, Ottoman empire, trade, capitalism, culture