Yazar	: Erdal Taşbaş  -Gökhan Tiryaki
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2023
Sayı	: 116
Sayfa	: 1063-1076

Özet
Müzelerin değerli eserleri saklamak için kabul edilebilir tek mekân ve arkeolojinin ise bu eserleri ortaya çıkarabilecek tek meslek grubu olarak tanımlanması 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Bu tarihten önceyse toprak altındaki değerli/değersiz kalıntılar antikacılar, koleksiyonerler ve define avcılarının ilgi alanını oluşturmaktaydı. Belirli bir zaman ya da dünyanın herhangi bir bölgesine özgü bir davranış biçimi olmadığı için evrensel bir kültürel fenomen haline gelmesi, defineciliğin iktisadi ve kültürel boyutlarının akademik çevrelerce de sahiplenilmesini teşvik etmiştir. Hem definecilik faaliyeti hem de definecilik kültürüne yönelik araştırmalar söz konusu olduğunda, eski eserler açısından ülkemizin önde gelen merkezlerinden biri olan Antalya kritik öneme sahiptir. Zira, geçtiğimiz yarım asırdan beri sahil kesimlerinden yüksek yayla bölgelerine değin Antalya’da gerçekleşen definecilik faaliyetleri bilimsel nitelikli arkeolojik kazı ve yüzey araştırma sayılarını misliyle aşmıştır. Bu durum, yakın geçmişte yayımlanan azımsanamayacak sayıda araştırmada adli boyutu ve/veya korumaya dönük zafiyetler ile kültürel yanları çerçevesinde ele alınmıştır. Bununla birlikte Antalya’da definecilik faaliyetlerini tarihten gelen örneklerle kültürel ve folklorik bağlamıyla konu edinen bir çalışma ile mevcut literatüre katkı sağlamayı amaçlamaktayız. Burada çoğu ilk kez literatüre tanıtılacak bir dizi belge aracılığıyla Antalya’da definecilik folklorunda kullanılan bazı motifler ve onların sürekliliği üzerinde durduk. Seyahatnamelerde kaydedilen memoratlar ve Osmanlı Arşiv belgelerinde nakledilen adli olaylar üzerinde yapılan incelemelerle temin ettiğimiz bilgilerin, herhangi bir definecilik faaliyetini yerel inanış ve uygulamaları tarif edecek şekilde aktardığını gördük. Bu özellikleri nedeniyle çalışma bir yandan farklı kaynaklar tarafından nakledilen definecilik anlatılarını okuma fırsatı sunarken öte yandan da söz konusu faaliyetlerin kültürel ve tarihi arka planlarını gözden geçirme şansı vermektedir.

Anahtar Kelimeler
Antalya, definecilik, motifler, inanışlar, folklor

Abstract
The definition of museums as the only acceptable place to store valuable artifacts and archaeology as the only professional group that can reveal these artifacts emerged in the 19th century. Before this date, valuable/worthless remains under the ground were the area of interest for antique dealers, collectors, and treasure hunters. The fact that it has become a universal cultural phenomenon since it is not a behavior specific to a particular time or region of the world has encouraged the economic and cultural dimensions of treasure hunting to be embraced by academic circles. Antalya, one of the leading centers of our country in terms of ancient artifacts, has a critical importance when it comes to research on both treasure hunting and treasure hunting culture. Because treasure hunting activities that have taken place in Antalya from coastal areas to high plateau regions since the last half century have exceeded the number of scientific archaeological excavations and surface research. This situation has been discussed in a substantial number of studies published in the recent past within the framework of its judicial and/or protection-oriented weaknesses and cultural aspects. In addition, we aim to contribute to the existing literature with a study that deals with treasure hunting activities in Antalya with examples from history and in the cultural and folkloric context. Here, we focuse on some motifs used in the folklore of treasure hunting in Antalya and their continuity through a series of documents, most of which are introduced to the literature for the first time. We have seen that the information we obtained from the investigations on the memorates recorded in the travelogues and the forensic events recorded in the Ottoman Archive documents conveyed any treasure hunting activities in a way that describes the local beliefs and practices. Due to these features, the study not only provides the opportunity to read the treasure hunting narratives transmitted by different sources, but also gives the chance to review the cultural and historical backgrounds of such activities.

Keywords
Antalya, treasure, treasure, motifs, beliefs, folklore