Bozcaada’nın Yadigâr Tekstil Ürünleri Üzerine Bir Araştırma
(A Research on Heirloom Textiles from Bozcaada )

Yazar : Aylin Özcan    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2019
Sayı : 100
Sayfa : 1071
1679    980


Özet
Öz Toplumların kültüründe yer alan önemli öğelerden biri de geleneksel tekstillerdir. Türk kültürü köklü bir geçmişe sahip ve günümüze dek geçmişe dair kültürel öğeleri devam ettire gelmiş bir nitelik taşır. Bu bağlamda kültürel öğeler ve geleneklerin bir alt sınıflamasında da tekstil el sanatları dikkati çekmektedir. Çanakkale ili Bozcaada yöresine özgü tekstil el sanatı ürünleri incelenmiş, yörede kaynak kişilerle yapılan karşılıklı görüşmeler sonucunda kendilerine aile büyüklerinden yadigâr kalan tekstil ürünlerine tarihî bir tanıklık edilmiştir. Yörede 2007 yılında alan araştırması survey tekniği ile kişisel koleksiyonlarda bulunan veya günlük hayatta kullanılmaya devam eden atalardan yadigâr kalan tekstil ürünleri kaynak kişilerle yapılan karşılıklı görüşmeler neticesinde fotoğraflanarak belgelenmiş ve 2018 yılında 10 adet fotoğraf ve belge üzerinde incelemeye gidilmiştir. Her bir tekstil ürünü için “Yöresel Tekstil Ürünleri Alan Araştırması Belgeleme Fişi” tasarlanmıştır ve tekstillerin dokusal yüzey tür özellikleri, teknik bilgileri ve üretimlerine ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Bozcaada’ya yerleşmiş insanların yaşantılarına yansıyan adaya yakın diğer yerlerden esintili kültürel izlerin ve halkın ekonomik geçimiyle harmanlanan kültürel örgelerin tanıtılması amaçlanmıştır. Tekstillerde yöreye özgü motiflerin olması, renk ve kompozisyon özellikleri, kullanım yeri ve özellikleri Türk kültürüne önemli bir kaynak sağlar. Araştırmada yöreye özgü bezeklerin kurdele, üzüm salkımı, camii, servi ağacı ve altın küpe olduğu, bu bezeklere dönemin Rokoko üslubunun yansıtıldığı ortaya çıkmaktadır. Yadigâr tekstillerin üzerinde görülen işlemelerin ipek ve pamuklu kumaşlar üzerine uygulandığı, giyim amaçlı kullanılan gömlek ve belde kullanılan en olarak bilinen kumaşın ise el dokuması pamuklu olduğu, tekstillerin giyimde ve ev dekorasyonunda kullanılmış ürünler olduğu saptanmıştır. Türk kültürüne özgü tekstil ürünlerinin yeni nesillere tanıtılması önemli bir görev olmalıdır.

Anahtar Kelimeler
Anahtar sözcükler: Bozcaada, kültür, tekstil, bezek, yadigâr tekstil

Abstract
Abstract One of the important elements in the culture of societies is traditional textiles. Turkish culture has a deep-rooted history and has survived to the present day. In this context, textile handicrafts attract attention in a sub-classification of cultural elements and traditions. Textile handicraft products specific to Bozcaada region of Çanakkale province have been examined. In 2007, the field research survey technique, which was found in personal collections or continued to be used in daily life, the textile products were photographed and documented as a result of mutual interviews, and in 2018, 10 photographs and documents were examined. Textural surface characteristics, technical information and manufacture of textiles are given. It is aimed to introduce the cultural traces inspired by the cultural traces of the people and the cultural components of the people that are reflected in the lives of people settled in Bozcaada. The fact that there are local motifs in the textiles, color and composition characteristics, place of use and characteristics provide an important source of Turkish culture. It is seen that the ornaments of the region are decorated with ribbon, grape bunch, mosque, cypress tree and gold earrings. It is found that the embroidery on the textiles is applied on silk and cotton fabrics, the clothing fabrics are hand-woven cotton, the textiles are used in clothing and home decoration. It should be an important task to introduce the textile products that are specific to Turkish culture to new generations.

Keywords
Keywords: Bozcaada, culture, textile, motif, heirloom textiles