Türk Kılıç Dansları
(Turkish Sword Dances )

Yazar : Erhan Solmaz  - Muharrem Feratan  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 115
Sayfa : 747-766
    


Özet
Dünya üzerindeki tüm kültürlerde halk dansları çeşitli şekillerde sınıflandırılmıştır. Yapılan tüm sınıflandırmalarda savaş konulu danslar özel bir yer tutar. Bu dansları özel kılan ise ait olduğu toplumun birlik-beraberlik duygusunu güçlendiren güçlü bir araç olmasıdır. Örneğin bir toplumun hafızasında yer etmiş bir kahramanın davranışı veya bir savaşın anısı o toplumun bütün bireylerini şekillendirdiği görülmüştür. Savaş dansları içerisinde yer alan silahlı danslardan kılıçlı olanlar dünyadaki birçok kültürde kahramanlık sembolü olarak görülmektedir. Kılıcın etkisinin doğrudan bilek gücüne dayanması nedeniyle kılıçla yapılan danslar ilk çağlardan beri yiğitlik, mertlik göstergesi olarak icra edile gelmiştir. Yüzyıllar boyunca birçok toplumun geleneksel halk danslarının içerisinde yer alan savaş dansları arasında en yaygın olan dans kılıç dansları, bazen tek kişi tarafından solo olarak bazen iki kişi arasında karşılıklı olarak bazen de kalabalık bir dansçı grubu tarafından karşılıklı olarak veya daire şeklinde icra edilirler. Antik Anadolu uygarlıklarında da görülen kılıç dansları Avrupa kılıç danslarının kökenini oluşturması açısından önem taşımaktadır. Çünkü bu tür danslar Hititlerden Friglere, Lidyalılardan Helenistik dönem ve Bizans uygarlığına kadar birçok kültürde karşımıza çıkmaktadır. Türklerin Anadolu’ya yerleşmesi ile beraberlerinde getirdikleri “Bozkır” kültürünün Akdeniz ve Mezopotamya kültürleri ile harmanlanmasıyla oluşan günümüz Anadolu Türk kültüründe de kılıçlı dansların varlığı görülmektedir. Çalışmanın amacı günümüz Anadolu’sunda görülen kılıçlı dansların neler olduğunu ve bu dansların Anadolu sahasında nasıl bir dağılım gösterdiğini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışma, kılıç genel adı altında kama, pala, yatağan, hançer ve bıçak gibi kesici silahları kapsamakta ve Anadolu sahası ile sınırlandırılmaktadır. Yöntem olarak da konu ile ilgili yazılı ve görsel materyallerin incelenerek çözümlenmesini içeren doküman analizi tekniği kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler
Anadolu, kılıç, dans, savaş, halkbilimi

Abstract
Folk dances have been classified in various ways in all cultures around the world. War-themed dances occupy a special place in these classifications. The factor that makes war dances special is that it is a powerful tool that holds the spirit of the society it belongs to and strengthens the sense of unity. For example, it has been seen that the stance of a hero or the memory of war, which is ingrained in the memory of a society, shapes the stance of all members of that society. Sword dances, one of the armed dances included in war dances, are seen as a symbol of heroism in many cultures around the world. Due to the fact that the effect of the sword is directly based on the power of the wrist, the dances performed with the sword have deeply affected the audience as a sign of bravery and valor since ancient times. Sword dances, which are the most common type of war dances, are sometimes performed solo by one person, sometimes by two people, and sometimes by a large group of dancers in opposing lines or in a circle. Sword dances, which are also seen in ancient Anatolian civilizations, are important in terms of forming the origin of European sword dances. Because such dances appear in many cultures from the Hittites to the Phrygians, from the Lydians to the Hellenistic period and Byzantine civilization. The presence of sword dances is also seen in today's Anatolian Turkish culture, which was formed by the combination of the "Steppe" culture, which the Turks brought with them after the conquest of Anatolia, with the Mediterranean and Mesopotamian cultures. The main purpose of the study is to reveal what the sword dances seen in today's Anatolia are and how they are distributed in Anatolia. In line with this purpose, in this study, sharp weapons such as wedges, machetes, yams, daggers and knives are explained under the heading of swords in a way that limits them to Anatolian geography. In the study, the document analysis technique, which includes the analysis and analysis of written and visual materials related to the subject, was used.

Keywords
Anatolia, sword, dance, war, folklore