Safiye Erol’un Romanlarında Yeme-İçme Kültürü ve Alışkanlıkları
(Eating and Drinking Culture and Habits in Safiye Erol’s Novels
)
|
Yazar
|
:
Nesime Ceyhan Akça
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
116
|
|
Sayfa |
:
1007-1026
|
|
|
Özet
Safiye Erol, erken Cumhuriyet dönemi Türk kadın romancılarındandır. Yazmış olduğu dört roman (Kadıköyü’nün Romanı-1938, Ülker Fırtınası-1944, Ciğerdelen-1946, Dineyri Papazı-1955), modern Türk romanının öncü örneklerindendir. Romanlarında Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçen Türk toplumuna dair önemli sosyolojik veriler barındıran yazar, dönemin canlı İstanbul hayatı için folklorik, kültürel ve ideolojik çalışmalara imkân sağlayacak bir birikimi taşır. Roman kurgusunda günlük hayatın birçok safhasına yeme-içme faaliyetinin bir boyutunu yerleştiren yazar, sofra kültüründen, tercih edilen yiyeceklere, zamanın ekonomik atmosferi ile yemek edinme kabiliyetine, sokak satıcılarına kadar çok çeşitli dünyaların kapılarını aralamıştır. Romanlar boyunca dönemin İstanbul’unda yeme-içme alışkanlıkları ve kültürü bağlamında en dikkat çeken unsur, kadın ve erkek dünyasında içkinin eşit seviyede eğlence ve kederden kurtulma aracı olmasıdır. Sigara da kadın ve erkek dünyasında eşit seviyede ve yoğun tüketilen keyif verici bir maddedir. Kadın-erkek müşterek hayat ve ortak eğlence dünyası İstanbul hayatında doğal bir sürece dönüşmüştür. Balık, İstanbulluların hayatında önemli bir yemektir. Beyaz un, ekmek ve şeker İstanbullunun teminde zorlandığı temel gıdalardandır. Kahve, meyve şerbetleri ve şurupları çok tercih edilen içeceklerdir. Çay, romanlar boyunca bir yerde İngilizlerden bir çay daveti, diğerinde ise kahvehaneden çay isteyip içmek şeklinde geçer. Kahve her yerdedir. Konak, köşk gibi mekânlarda yemekleri yapmak üzere aşçılar yahut yardımcılar vardır. Mezeler, uzun ömürlü soğuk yiyecekler yemek alışkanlıklarının bir parçasıdır. Düğünlerde, nişanlarda toplu yemek sofraları, ölüm gibi hadiselerden sonra lokma, helva, lokum gibi ikramlar o dönemde de mevcuttur. Halk hekimliğinin bir parçası sayılan yiyecek tertipleri romanlar boyunca okuyucuya takdim edilir.
Anahtar Kelimeler
Safiye Erol, roman, yeme içme kültürü, folklor, sosyal hayat
Abstract
Safiye Erol is one of the Turkish women novelists of the early Republican period. Her four novels (Kadıköyü’nün Romanı-1938, Ülker Fırtınası-1944, Ciğerdelen-1946, Dineyri Papazı-1955) are among the leading examples of the modern Turkish novel. The author, whose novels contain important sociological data about the Turkish society during the passing from the Ottoman Empire to the Republic has a background that will enable folkloric, cultural and ideological studies for the active Istanbul life of the period. The author -placing a dimension of eating and drinking activities in many phases of daily life in her novel fiction- has opened the doors of a wide variety of worlds, from meal culture to preferred foods, from street vendors to the ability to buy food with the economic atmosphere of the time. Throughout the novels, the most striking element in the context of eating and drinking habits and culture in Istanbul of the period is that alcohol in the world of men and women is an equal means of entertainment and get out of grief. Cigarette is also an enjoyable substance consumed equally and intensely in the world of men and women. The common life of men and women and the world of common entertainment have turned into a natural process in Istanbul's life. Fish is an important dish in the life of people living in Istanbul. White flour, bread are sugar are among the basic foods that people living in Istanbul have difficulty in obtaining. Coffee, fruit sherbets and syrups are the most preferred beverages. Tea is mentioned in two places throughout the novels: a tea invitation from the English and having tea brought from the coffee house. Coffee is everywhere. In places such as mansions and villas, there are chefs and sous chefs to cook the meals. Appetizers and long-lasting cold foods are part of their eating habits. At weddings, engagements, dinner tables, and after events such as death, treats such as bite, halva, and Turkish delight were also available at that time. It was common to see some traditional applications such as catering invitations at weddings and engagements and after death events some treats such as lokma, halva and Turkish delight are available at that time. Food arrangements, which are considered as a part of folk medicine, are presented to the reader throughout the novels.
Keywords
Safiye Erol, novel, eating and drinking culture, folklore, social life