“Kemançe” ve“Mû-Zik”: Nusaybinli Domlarda Kimlik
(“Kemançe” and “Mû-Zik”: Identity in Nusaybin Doms
)
|
Yazar
|
:
Semra Özlem Dişli
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
105
|
|
Sayfa |
:
321-336
|
|
|
Özet
Bu çalışmada Mardin’in Nusaybin ilçesinde yaşayan Domların kendilerini nasıl tanımladıkları konu edilmektedir. Bu bağlamda çalışma boyunca kendisinden hareket edilen kavram kimlik kavramıdır. Kimliğin ilişkisel olduğu kabul edilerek çalışmanın merkezini Domlar ile Nusaybin ilçe nüfusunun geri kalanı arasındaki ilişkiler oluşturur. Bu ilişkilerin arakesitinde ise müzik yer alır. Nusaybinli Domlar kendilerini öncelikli olarak müzisyen diye tanımlar ve öyle de tanımlanırlar. Nusaybinli Domların ana sazları ise rebap denen enstrümandır. Yerel dilde “kemançe” olarak adlandırılan rebap Domlar ile özdeşleşmiştir. Müzisyenlik ve kemançe Dom kimliğinin oluşumundaki temel tartışma eksenini oluşturmaktadır. Çalışma boyunca kemançe bir maddi kültür öğesi olarak ele alınmakta olup Dom kimliğinin oluşumunda kemançenin nasıl bir rol oynadığı soruşturulmaktadır. Bu yolla çalışmanın açığa çıkarmayı hedeflediği temel mesele Dom kimliğinin nasıl kurulduğudur. Bu temel meseleye ek olarak ayrıca maddi kültür aracılığıyla kişiler ve nesneler arasındaki ilişki üzerine düşünülmesi amaçlanmaktadır. 2011 – 2015 yılları ile 2018 – 2019 yılları arasında Mardin’in Nusaybin ilçesinde yaşayan Domlar ile yürütülen alan araştırmasına dayanan bu çalışmada etnografik yöntem benimsenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Dom, Mıtrıp, kimlik, kemançe, maddi kültür, müzik
Abstract
This study focuses on how Doms of Nusaybin, Mardin identify themselves. The study is based on the notion of identity as a key word. In this context, throughout the study interactions between Doms and Kurds are taken into consideration. In the intersection of these interactions music and rebap instrument take place. Doms of Nusaybin are musicians and they identify themselves as musicians. Also Kurds identify them through music. Rebap which is called locally “kemançe” is Doms’ main instrument. Being musician and kemançe are the basic framework of Dom identification. Kemançe is examined as a material culture element and throughout the study how kemançe plays roles in Dom identification is discussed. Through this framwork the major concern to be explored is Dom identification. In addition to this major concern, this study also aims at considering relationship between people and objects. Based on the fieldwork conducted between 2011-2015 and 2018-2019 the research data was obtained through ethnographic method.
Keywords
Dom, Mıtrıp, identity, kemançe, material culture, music