Düşünce Tarihimizin Eğitimci Simalarından Ayşe Sıdıka Hanım ve Usûl-ı Talîm ve Terbiye Dersleri Adlı Eseri
(Ayşe Sıdıka Hanım and Lessons of Education and Training Methods in History of Turkish Education
)
|
Yazar
|
:
Ümüt Akagündüz
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2015
|
|
Sayı |
:
81
|
|
Sayfa |
:
87-106
|
 4049  2289
|
Özet
Eğitim tarihimizde belirgin bir konuma sahip olan Ayşe Sıdıka Hanım genç yaşta vefat
etmesine rağmen önemli eserler kaleme almıştır. Tanzimat Fermanı’nın ilanı sonrasında eğitimde
yaşanan gelişmeler hem erkekleri hem de kadınları etkilemiştir. Dönemin devlet adamları
kadın eğitimi üstüne neler yapılabileceğini düşünerek yeni eğitim kurumları açmışlardır.
Hatta Usul-i Cedid Hareketi yeni ders kitaplarıyla modern eğitim düşüncesini yaygınlaştırmıştır.
Bu hareket sayesinde öğretim hayatını yeniden gözden geçiren eserler kaleme alınmış,
özellikle ilköğretim önemsenmiştir. 1872’de doğan Ayşe Sıdıka Hanım bu süreçten doğrudan
etkilenmiştir. 1897 yılında yayımladığı “Usûl-ı Talîm ve Terbiye Dersleri” adlı çalışması
ilk pedagoji eserlerinden birisidir. Ama eseri önemli kılan temel unsur bir kadın eğitimci
tarafından hazırlanmış olmasıdır. Dönemin koşullarında kadın eğitimci, sanatçı, düşünür ve
siyasetçi sayısının yetersiz olduğu düşünüldüğünde Ayşe Sıdıka Hanım eserleri ve çabaları
ile oldukça dikkat çekmektedir. Beden eğitimi, zihin eğitimi, ahlak eğitimi, zihinsel yetiler,
irade, sorumluluk, minnettarlık, içgüdü, saygı ve sevgi gibi konuları eserinde irdelemiştir.
Bu konular çerçevesinde makalemizde Ayşe Sıdıka Hanım’ın fikirleri Usûl-ı Talîm ve Terbiye Dersleri’ne göre değerlendirilmektedir. Modern eğitim düşüncesinin çoğu gelişmesinden
bahseden bu eser öğretmenlerin çocukların eğitiminde nelere dikkat etmeleri gerektiğini belirginleştirmektedir.
r.
Anahtar Kelimeler
Eğitim Bilimi, Kadın, Ders Kitapları, Zihin Eğitimi, Beden Eğitimi,
Abstract
Having a significant place in our education history Ayşe Sıdıka Hanım died young but
she had prepared imported works at a short span of time. The developments in education influenced
both mans and women after the proclamation of the Imperial Edict. The statesmen of
this era made a major contribution woman education by establishing the new educational institutions.
As a matter of course new textbooks was written by various educators and thinkers.
Ayşe Sıdıka Hanım who was born in 1872 directly was impressed by this period. Lessons of
Education and Training Methods (Usûl-ı Talîm ve Terbiye Dersleri) which was published in
1897 was written by Ayşe Sıdıka Hanım. This book is one of the first pedagogy works. Since
it is written by a women Ayşe Sıdıka Hanım’s book has a very important position. When
the numbers of woman educator, woman artist, woman thinker and woman politician were
inadequate in Ottoman State Ayşe Sıdıka Hanım highly attracted attention with hers attempts
on the conditions of period. Physical education, idea education, moral education, mental
abilities, will, responsibility, gratitude, instinct, love and respect were evaluated in this work
by writer. Within this framework this article focuses to understand opinions of Ayşe Sıdıka
Hanım and aims to enlighten ıssues of the textbook. The textbook which mentions the developments
Keywords
Pedagogy, Woman, Textbooks, Physical Education, Idea Education, Moral Education.