Öz
Bu çalışma, Divânü Lügâti’t Türk ve Kâşgarlı Mahmud üzerine Kazakistan’da yapılan çalışmalar hakkında açıklamalı bir kaynakça denemesidir. Çalışmada, kütüphane, kitap, dergi, tez gibi kaynaklardan araştırma yapılarak elde edilen bilgiler açıklamalı bibliyografya şeklinde verilmiştir. Çalışmada, Divânü Lügâti’t Türk üzerine Kazakistan’da hangi konularda daha çok çalışmalar yapıldığı da tespit edilmiştir. Divânü Lûgati’t-Türk üzerine yapılan çalışmalarda Kazakistan’daki hangi kitapların daha çok kaynak eser olarak kullanıldığı da çalışma esnasında incelenip tespit edilmiştir. Aynı zamanda Divânü Lügâti’t Türk’ün Türkçe, Kazakça, Azerice, Özbekçe, Uygurca, Rusça ilk çevirileri hakkında da bilgiler verilmiştir. Çalışmada tarama yöntemi kullanılarak ulaşılan kaynaklar açıklamalı olarak değerlendirmesi yapılmıştır. Bir kültür hazinesi olan Divânü Lûgati’t-Türk, bir taraftan XI. yüzyılın söz gücünün etkisini ve çeşitliliğini ortaya koymakta, bir diğer taraftan da o dönemde halkın yaşamını yansıtan, söz varlığıyla maddî ve manevî kültürümüzü ortaya koyan, Türk kültürünün tarihe kaynaklık eden önemli bir eserdir. Divânü Lügâti’t Türk, sadece Türk diline ait bilgilerden oluşmamakta; Türk kültürüne ait birçok bilgiyi de içinde barındırmaktadır. Bu açıdan Türk kültürünün aynası olan Divânü Lügâti’t Türk, Türk dili ve kültürünün temel kaynaklarındandır. Bu dil ve kültür zenginliğini barındırdığı Türk halklarından birisi de Kazak toplumudur. Kâşgarlı Mahmud’un sözlüğünde Kazak halkının dil ve kültür zenginliği örneklerinin çoğu korunmuş ve günlük yaşamda da kullanılmaktadır. Örneğin at kültürü ve atlara verilen isimler Kazak toplumunda günümüzde hâlâ kullanılmaktadır. Divânü Lûgati’t-Türk’de geçen dil özellikleri de Kazak halkının günlük yaşamında kullanılmaktadır. Türk kültürünün temel kaynağı niteliğindeki bu eser Kazak bilim adamları tarafından da çeşitli konularda inceleme ve araştırma konusu olmuştur.