Bu makalede Dikili’nin köylerinde, ölüm sonrasına ilişkin geleneksel uygulamalardaki
değişimler değerlendirilmektedir. Geçiş ritüellerinden biri olan ölüm sonrasına ilişkin olarak
görülen uygulamalar, toplumlara göre farklılaşabilir. Dikili’nin köylerinde ölüm sonrasına
ilişkin uygulamalar değerlendirildiğinde; Ortaasya ile ilişkilendirilen geleneksel uygulamaların
Müslümanlık geleneği ile bağdaştırmacı olarak devam ettiği görülürken, bazı geleneklerin de
değişmeye başladığı saptanmıştır.
Modernleşme ile iletişim ve ulaşımda sağlanan kolaylıkların, geleneksel uygulamalarda
değişiklik yarattığı gözlenmiştir. Köylerin, Büyükşehir Belediyelerine bağlanması ile bir yandan
belediyenin sağladığı hizmetlerin köylere ulaşması, diğer yandan göç olaylarının yaşanması
ve köyden ayrılarak kentlerde yaşayanların yeni bilgileri köye taşımaları ile geleneksel
uygulamalardan bazılarının hızla yok olmaya başladığını belirtmemiz olanaklıdır. Diğer yandan
dışarı göç olayının diğer köylere göre daha az olduğu köylerde; geleneksel uygulamaların daha
yavaş değiştiği belirlenmiştir.
Köylerde yakın tarihe kadar “yeri kaybolsun” diye mezar yaptırılmaz, dolayısıyla mezarlık
ziyareti de yapılmazmış. Bir yandan göç edenlerin köye ziyaretleri aracılığı ile getirdiği yenilikler,
diğer yandan ulaşım ve iletişim alanında yaşanan değişimlerin kolaylıklar yaratması sonucunda;
köyde yaşayanların mezar yapımı ve ziyareti ile ilgili düşünce ve pratiklerinde geçmişe göre
farklılıkların oluştuğu gözlenmiştir.
Çalışma; Temmuz 2016’da Dikili’nin köylerinde yaşayan ve kendilerini Yörük ve Balkan
Göçmenleri, Çepni ve Roman olarak tanımlayanlar ile görüşülerek elde edilen bulgulara
dayanmaktadır. Ölüm sonrası uygulamalara ilişkin bilgiler, sözlü tarih yöntemi kullanılarak
görsel/işitsel kayıt altına alınmıştır. Kayıtlar deşifre edilerek; yorumlanarak değerlendirilmiştir.