Rus edebiyatında realizm akımının bir eğilimi olan “Znaniye” realizmi, aynı adlı yayınevinin etrafında toplanan Maksim Gorki, İvan Bunin, Aleksandr Kuprin, Leonid Andreyev ve Vikenti Veresayev gibi birçok yazarın oluşturduğu edebî birlik tarafından temsil edilir. Liderleri Maksim Gorki’nin, Znaniye Yayınevi’nin başına geçtiği 1902 yılından 1913’e kadar basılan eserlerle Rus edebiyatında sosyalist realizm akımının temelleri atılır. Ele alınan yapıtlarda, burjuva eleştirisi yapılmaya ve işçilerin sesleri duyurulmaya başlanır, böylece 1900-1910’lu yılların edebiyatında Marksist bir gelenek ortaya çıkar. Devrimci propaganda ve ajitasyon içeren eserler aracılığıyla, yeni okur kitlesini oluşturan işçilerde sınıf bilinci uyandırılarak onları, sosyal adalet ve eşitlik için harekete geçirmek hedeflenir. Bilindiği üzere, sınıflara ayrılmış bir toplumda yaşanan çatışmayı ve onun doğurduğu psikolojiyi derinlemesine incelemeden bir halkın ya da bir çağın edebiyatını anlamak mümkün değildir. Nitekim Znaniye realizmi faaliyetlerinin Marksist kökenleri, emekçilerin yazarı Gorki’nin çalışmalarının önemli bir bileşenini oluşturur. Marksist eleştiri yöntemi ile ele alınan bu çalışmada, sosyalist realizme geçiş süreci niteliğindeki Znaniye realizminin tanıtılması, onun edebî ve toplumsal rolünün ortaya koymayı amaçladım. Araştırmalar ve incelemeler sonucunda, söz konusu edebî eğilimin özelliklerine uygun olarak küçük burjuvayı eleştiren, işçi sınıfını ise bilinçlendirmeyi ve eyleme geçirmeyi misyon edinen devrimci ruhla yazılmış, kolay anlaşılır düzyazı, şiir ve tiyatro türlerinde çeşitli Marksist eserlerin verildiğini tespit ettim.