Eğitim tarihimizde belirgin bir konuma sahip olan Ayşe Sıdıka Hanım genç yaşta vefat
etmesine rağmen önemli eserler kaleme almıştır. Tanzimat Fermanı’nın ilanı sonrasında eğitimde
yaşanan gelişmeler hem erkekleri hem de kadınları etkilemiştir. Dönemin devlet adamları
kadın eğitimi üstüne neler yapılabileceğini düşünerek yeni eğitim kurumları açmışlardır.
Hatta Usul-i Cedid Hareketi yeni ders kitaplarıyla modern eğitim düşüncesini yaygınlaştırmıştır.
Bu hareket sayesinde öğretim hayatını yeniden gözden geçiren eserler kaleme alınmış,
özellikle ilköğretim önemsenmiştir. 1872’de doğan Ayşe Sıdıka Hanım bu süreçten doğrudan
etkilenmiştir. 1897 yılında yayımladığı “Usûl-ı Talîm ve Terbiye Dersleri” adlı çalışması
ilk pedagoji eserlerinden birisidir. Ama eseri önemli kılan temel unsur bir kadın eğitimci
tarafından hazırlanmış olmasıdır. Dönemin koşullarında kadın eğitimci, sanatçı, düşünür ve
siyasetçi sayısının yetersiz olduğu düşünüldüğünde Ayşe Sıdıka Hanım eserleri ve çabaları
ile oldukça dikkat çekmektedir. Beden eğitimi, zihin eğitimi, ahlak eğitimi, zihinsel yetiler,
irade, sorumluluk, minnettarlık, içgüdü, saygı ve sevgi gibi konuları eserinde irdelemiştir.
Bu konular çerçevesinde makalemizde Ayşe Sıdıka Hanım’ın fikirleri Usûl-ı Talîm ve Terbiye Dersleri’ne göre değerlendirilmektedir. Modern eğitim düşüncesinin çoğu gelişmesinden
bahseden bu eser öğretmenlerin çocukların eğitiminde nelere dikkat etmeleri gerektiğini belirginleştirmektedir.
r.