Cahit Uçuk tarafından kaleme alınan “Türk İkizleri” romanı; 1956’da meşhur “İkizler
Serisi” ne; “Hans Christian Andersen 1958 Yarışması”nda da şeref listesine girerek, liyakat
diplomasını almış önemli bir eserdir.
Bu çalışmada “Türk İkizleri” romanı Türkçenin sözvarlığını oluşturan temel öğeler
(ikilemeler, deyimler, yansıma sözcükler, kalıp sözler, yöresel sözcükler ve atasözleri)
bakımından incelenmiş ve şu sonuçlara ulaşılmıştır:
Yazar, eserde en çok ikilemelere, en az ise atasözlerine yer vermiştir. İkilemeler genellikle
aynı sözcüğün tekrarı ile oluşturulmuşlardır. Buna karşın farklı kuruluşlara (yansıma
sözcüklerle kurulanlar, anlamları birbirine yakın sözcüklerle yahut karşıt anlamlı sözcüklerle
oluşturulanlar) sahip örnekler de yok değildir. Görevleri bakımından incelendiğinde ise
ikilemelerin en çok zarf (belirteç) olarak kullanıldığı ve cümlenin anlamını çeşitli yönlerden
(özne, nesne, tümleç) tamamladığı görülür.
Deyimler, yazarın sıklıkla kullandığı ikinci sözvarlığıdır. Romanda halkın kültürel
dokusu, çalışma hayatı, akıl ve muhakeme gücü ile ilgili pek çok örnek bulunmaktadır. Yazar,
halkın yaygın olarak kullandığı deyimlere yer vermekle beraber kendi ürünü olan özgün
kullanımlarla sözvarlığının sınırlarını genişletir. Yazarın deyim kullanımına yönelik dikkat
çeken bir diğer özelliği ise, bazı kullanımlarda sözcükleri değiştirme yoluna gitmesidir.
Doğayla bağını koparmamış olan kırsal kesim insanının anlatıldığı eserde, yansıma
sözcüklere ve yöresel ağız kullanımına örnek teşkil edecek kullanımlara sıkça yer verilmiştir.
Toplum hayatında insan ilişkilerinin belirleyicileri olan kalıp sözler ise, Anadolu insanının
nezakete bağlılığının, hatır ve gönüle olan düşkünlüğünün güzel örnekleridir.
Yazarın, satır aralarında vermek istediği iletiler ise, atasözleri ile sağlam bir temele
oturtulmaya çalışılır.
Tarama tekniği ile elde edilen bu tespitler ışığında, “Türk İkizleri” romanının, sözvarlığı
bakımından zengin bir eser olduğunu söylemek mümkündür.