El sanatlarında hammadde olarak, lif, toprak, ağaç, cam, deri v.b. gibi
malzemeler kullanılmaktadır. Bunlardan deri, yüzyıllardır el sanatları çerçevesinde
değerlendirilen önemli bir hammadde olmuştur.
Deri işleyen el sanatları; saraçlık, yemenicilik, ciltçilik, gölge oyunu tipleri,
giyim eşyaları yapımı, günlük kullanım eşyaları, hayvan koşumu takımları, kürk ve
post yapımı vb. çeşitli ürünlerden oluşmaktadır.
El yapımı deri ürünler eskiden Anadolu’nun pek çok yöresinde ata sanatı
olarak yürütülen ve babadan oğula geçen bir zanaat dalı iken günümüzde eskisi
kadar yoğun olmamakla beraber bir kaç ilde halen sürdürülmektedir.
Kültürel öğeleri nesilden nesile taşıyan, geleneklerimizi yansıtan Türk deri işleri
el emeğine dayalı üretimi, farklı kullanım alanları ve ülke turizmi ve ekonomisine
katkıda bulunma gibi özellikleri ile önemlidir.
Derinin en önemli kullanım alanlarından birisi ayakkabılardır. Geçmişte
Anadolu’nun hemen her bölgesinde üretilen ve ortak yapım özellikleri gösteren el
yapımı ayakkabı üretimi artık pek çok yerde makineleşmeye yenik düşmüş, ancak
bir kaç ilde az sayıda zanaatkâr sayesinde sürdürülür durumdadır.
Bu illerimizden biri de Karadeniz bölgesinde yer alan Tokat ilidir. İl, Karadeniz
Bölgesinde Orta Karadeniz bölümünün iç kısımlarında yer alır. Kuzeyinde Samsun,
kuzeydoğusunda Ordu, güneyinde Sivas, güneybatısında Yozgat, batısında Amasya
ili ile çevrilidir.
Bugün günlük yaşamda işlevlerini yitirdikleri için ortadan kalkan ya da işlev
değiştirerek kullanımda kalan el sanatları ve ürünlerinin henüz yok olmadan
belgeleme çalışmaları ile gelecek nesillere aktarılması önem kazanmaktadır.
Bu çalışmada Tokat ilinde günümüzde sınırlı da olsa sürdürülen çarık
üretimini incelemek ve belgelemek amaçlanmıştır. Çarık yapımında kullanılan araçgereç,
üretim aşamaları ve ürün çeşitleri hakkında üreticisinden sağlanan bilgiler,
fotoğraflarla desteklenerek açıklanmıştır.