19. yüzyıl Orta Asya Türk dili hakkındaki bilgiler oldukça azdır. Hatta bu dönemin
sanatçılarının tam bir listesi dahi henüz çıkarılamamıştır. Bu döneme ait bilgi ve belgelerin
daha çok Sovyet Rus hâkimiyetinde olan bölgelerde kalması, uzun yıllar boyunca bu
belgelere ulaşmayı imkansız kılmıştır. Bununla birlikte dönem hakkındaki bilgiler, yapılan
yeni araştırma ve yayınlarla artmaktadır.
Çağatay edebiyatının son dönem en önemli sanatçılarından biri şüphesiz Mûnis Harezmî
(1778-1829)’dir. Bu çalışmada tarihçiliği yanında şairliği ile de haklı bir ün kazanmış olan
Mûnis Harezmî ve onun Hive Hanlığı’nın resmî tarihini anlattığı büyük eseri Firdevsü’likbâl
üzerinde durulmuştur. Öncelikle Türkistan’ın hanlıklar dönemi (Hive, Buhara,
Hokand Hanlıkları) hakkında kısa bir bilgi verilmiş, ardından da Mûnis’in hayatı ve eserleri
ele alınmıştır. Bu kısmın devamında Mûnis’in en önemli eseri Firdevsü’l-ikbâl üzerinde
durulmuş; eserin Mûnis’in bizzat yazmış olduğu beşinci babına kadarki bölümünün fonetik ve
morfolojik özellikleri, Klâsik Çağataycadan ayrılan hususiyetleri yönüyle değerlendirilmiştir.
Firdevsü’l-ikbâl’den alınan örnek cümlelerle de Mûnis’in üslubu tespit edilmeye çalışılmıştır.