Reyhanî: Mardin’de Müziğin ve Dansın Otantik Bileşimi
(Reyhanî: An Authentic Combination of Music and Dance in Mardin
)
|
Yazar
|
:
Çiğdem Akyüz Öztokmak
- Işıl Altun
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
100
|
|
Sayfa |
:
839
|
 3141  1227
|
Özet
Mardin’de bin yıllardır süregelen kültürel aktarımın bugüne taşıdığı değerlerden biri de reyhanîdir. Ritüel kökenli bir dans ve müzik olarak reyhanî, Mardin tarihinden bugüne kalan; güncel şartlara adapte olabilmiş ve yeniden yorumlanmış geleneksel bir folklor verisidir. Reyhanî hem bir halk dansının hem de müziğinin ismidir. Dans, kadınlar ve erkekler tarafından icra edilebilir ve hasat sonrası Tanrı’ya şükretmenin, iyilik ve güzellik için dua etmenin, sevdiğine bağlılık yemini etmenin gösterisi şeklinde tasarlanır. Reyhan bitkisine nispetle bu isimle anıldığı rivayet edilen reyhanî, aynı zamanda müziğinin dokusu ile dinleyenlere ve izleyenlere rehavet vermesi bakımından da reyhan bitkisinin rahatlatıcı kokusu ile ilişkilendirilir. Ruh kelimesi ile bağıntısı, Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesi anlatısında yer alması ve Kuran’ı Kerim’de cennet tasvirinde zikredilmesi, reyhan bitkisine kutsiyet atfedilmesini ve dolayısı ile dansa ve müziğe teolojik anlamlar yüklenmesini doğurur.
Bu çalışmada bir dans ve müzik olarak Mardin şehir merkezinde icra edilen reyhanî, geleneksel yönleri ve güncel durumu ile ele alınmış; beden folkloru ve beden müziği gibi çağdaş yaklaşımlar bağlamında irdelenmiştir. Konuya ilişkin bilgiler, Mardin ilinde gözlem ve görüşme metotları ile derlenmiş, analiz edilmiş ve gerekli kavramsallaştırmalara ulaştırılmıştır. Reyhanî dansı ve müziğinin Mardin’in tanıtımına sağlayabileceği katkılar üzerinde durulmuş ve söz konusu katkılara yönelik öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Reyhanî, Mardin, Beden Folkloru, Beden Müziği.
Abstract
Reyhanî is one of the cultural values that has been kept alive for thousands of years in Mardin, Turkey. As a form of a dance and a piece of music, it has a ritualistic origin, a traditional folklore of the region that is adapted to current conditions and reinterpreted. The dance can be practiced by men and women and it is expressive of the demonstration of gratitude to God, following the harvest time, of praying for goodness and beauty, and of the oath of loyalty to the beloved. Reyhanî, which is said to get its name from basil plant, is associated with the soothing smell of it, relaxing the audience. That the word reyhan is related to the word ruh (soul), being seen in the narrative of Jesus Christ’s crucifixion and that it is mentioned in the description of heaven in the Holy Quran result in the attribution of holiness to reyhan plant and of theological meaning to the danse and music.
In this study, reyhanî, performed as a dance and music in Mardin city center, has been handled with its traditional aspects and current nature, through contemporary approaches such as bodylore and body music. Information on the subject has been compiled, analyzed and thereafter conceptualized thorugh observation and interview methods in Mardin province. The probable contributions of Reyhanî dance and music to the publicity of Mardin were emphasized and suggestions were made for these contributions.
Keywords
Reyhanî, Mardin, Bodylore, Body Music.