Geleneksellik - Gerçeklik İlişkisi Bağlamında Bilginin Niteliği ve Folklorda Yalan Haber - I
(Qualification of the Knowledge in the context of the Relationship between Traditionality and Authenticity: Fake News and Folklore – I
)
|
Yazar
|
:
Mustafa Duman
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
100
|
|
Sayfa |
:
971
|
 1687  952
|
Özet
Yalan haber, son yıllarda bir araştırma alanı olarak dünyanın farklı yerlerindeki araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Şimdiye kadar genellikle iletişim alanındaki bilim insanlarının üzerine eğildiği yalan haber konusu, özellikle ABD Başkanı Donald Trump tarafından 2016 yılındaki bir basın toplantısında gündeme getirildikten sonra, ana akım medyanın etkisiyle dünyanın farklı bölgelerinde yankı bulmuş ve yalan haber hakkında yeni bir farkındalık oluşmuştur. Yeni bir çalışma alanı olarak halk bilimcilerin de dikkatini çeken yalan haber konusunda yapılan az sayıdaki çalışmada, yeni bir çalışma alanı olarak kabul edilen yalan haberle ilgili terminoloji ve araştırma yöntemi belirlenmeye çalışıldığı görülmektedir.
Bu makalede, mevcut çalışmalardan farklı olarak yalan haberin ortaya çıkmasında ve yayılmasında etkili olan aktarım ortamları hususu odak noktası olarak belirlenmiştir. Ayrıca, bu aktarım ortamlarının, gerçeklik iddiasında olan metinlerde sunulan bilginin niteliği üzerindeki etkisi tahlil edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda makalede, yalan haberin mahiyeti ve folklorla ilişkisi hakkındaki tartışmalara yer verilmiştir. Diğer taraftan, bilgi paylaşım ortamı ve bilginin üretim ve paylaşımını incelemede halk bilimcinin konumunun ne olması gerektiği hususunda değerlendirmelerde bulunulmuştur. Ayrıca; bu makale, halk bilimi alanında yeni bir çalışma alanı olarak önerilen yalan haber ile ilgili Türk bilim insanları tarafından kullanılabilecek ortak bir terminoloji oluşturma ve yeni alt çalışma konuları belirleme girişimi olarak da kabul edilebilir.
Anahtar Kelimeler
yalan haber, geleneksel bilgi, bilginin niteliği, folklor çalışmaları, sözlü gelenek
Abstract
Fake news has attracted the attention of scholars from around the world as a new research area in recent years. Especially right after being raised by the US President Donald Trump at a press conference in 2016, fake news has been addressed mainly by the scholars in the field of communication so far. Recently, it has occupied other researchers’ agendas in different parts of the world, and in response, a new awareness has been created about fake news. There are a small number of studies conducted by Western scholars in the field of folklore which are attracting the attention of folklorists in other parts of the world regarding a new field of study which is attempting to determine the terminology and research method for studying fake news.
The factors responsible for the efficiency in the emerging and spreading of fake news and the relationship with oral and written culture have been determined as the focal point in this study. Moreover, the effects of oral and written culture on the quality of the knowledge presented in texts claiming to authenticity are analyzed in the context of fake news. Within this scope, the nature of fake news and its relationship with folklore are examined in this study. In addition, the attitude that folklorists should have in examining particular issues related to fake news such as the changes in the knowledge-sharing environment and reproduction of the knowledge are evaluated. Additionally, this study is aiming to introduce the fake news to Turkish scholars, to create a mutual terminology that can be used by them in analyzing fake news and to determine new sub-issues related to fake news.
Keywords
fake news, traditional knowledge, qualification of the knowledge, folklore studies, oral tradition