Yazar	: Seval Kasımoğlu  -Şule Berber
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2019
Sayı	: 100
Sayfa	: 941
1782    1257

Özet
Ritüeller; toplumun kabul, inanç ve değerlerini sunan eylemlerdir. Bu inanç, kabul ve değerler ritüelin varlığını devam ettirip ve onaylanması adına oldukça önemlidir. Özellikle bir mit ya da efsane ile desteklenen ritüeller, toplumun kültürel kodlarını sembolik bir dille anlatan metinler olarak okunabilir. Bu metinlerin toplum tarafından kabullenilmeleri taşıdıkları işlevlerle de ilgilidir. Bu tür ritüellerden biri, “Hacca Giden Ağasına Helva Götürme” motifli efsaneler başlığı altında incelenecek Acele Bacı Helvası Ritüeli’dir. Aynı adla bilinen bir efsane ile desteklenen bu ritüel, Mersin, Eskişehir, Bursa, Adana, Aydın, İzmir gibi pek çok şehirde uygulanmaktadır. Bu çalışmada bir efsaneyle desteklenen ve günümüzde yaşatılmaya devam edilen Acele Bacı/Helvacı Bacı ritüeli hakkında bilgi verilirken, ritüelin hangi sınıflandırma başlığı altında incelenebileceği ve hangi işlevleri gerçekleştirdiği sorusuna da cevap aranmaya çalışılacaktır. Bu amaçla çalışmada Acele Bacı Helvası ritüeli sınıflandırılırken Lauri Honko’nun ritüellerle ilgili yaptığı tasnifi esas alınmıştır. Ritüelin işlevi konusunda ise Özkul Çobanoğlu’nun Hıdırellez ve Nevruz bayramlarını incelemek üzere ortaya koyduğu dört işlev esas alınmıştır. Çobanoğlu bu işlevleri ortaya koyarken William Bascom’un folklorun dört işlevi ve Emile Durkheim toplumsal ritüeller konusunda belirlediği dört işlevin bir sentezini yapmıştır.

Anahtar Kelimeler
Acele Bacı, efsane, helva, işlev, ritüel

Abstract
Rituals are deeds that represent the acceptance, beliefs and values of a society. These beliefs, acceptances and values are important for the ritual to maintain its existence and become approved. Rituals particularly assisted with a myth or a legend can be read as texts with a symbolic narration of a society’s cultural codes. The acceptance of these texts are associated with their functions too. One of these rituals is “Acele Bacı Helvası (Hasty Sister’s Halva)” Ritual, to be reviewed under the title of legends with “Taking Halva to the Soon-to-become-Pilgrim Husband” motive. Assisted with a legend known by the same name, is being practised in several towns including Mersin, Eskişehir, Bursa, Adana, Aydın, Izmir. This study will be trying to provide information about “Acele Bacı/Helvacı Bacı” ritual, assisted with a legend and still being practised today, while also looking to identify the categorization and functions of the ritual. For this purpose, the classification of the rituals of the “Acele Bacı/Helvacı Bacı” is based on the classification of Lauri Honko on the rituals. Regarding the function of the ritual, four functions Özkul Çobanoğlu put forward to examine Hıdırellez and Nevruz feasts are based on. While demonstrating these functions, Çobanoğlu synthesized William Bascom's four functions of folklore and Emile Durkheim's synthesis of four functions on social r

Keywords
Acele Bacı, function, halva, myth, ritual