Jose Saramago’dan Elif Şafak’a Filin Anlatısal Yolculuğu
(The Narrative Journey of elephant from Jose Saramago to EIif Şafak )

Yazar : Kadir Can Dilber    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2017
Sayı : 91
Sayfa : 251-262
4976    2311


Özet
Edebi metinlerin karşılaştırılması hususunda yapılan tespitler genellikle yazarın etkilenme endişesi veya okurun bakışı açısıyla ilgilidir. Metinlerin derinlemesine karşılaştırılması hususunda ise teorik bir kısıtlama bulunmamakla birlikte, geçerliliği kabul edilmiş kesin bir yöntem bulunmamaktadır. Ancak edebi türün niteliği bir roman ise genel olarak olay örgüsü- ne bakılır ve bu bağlamda değerlendirme yapılır. Kristeva’nın “Her metin bir alıntılar mozaiği gibi oluşur” sözü dikkate alındığında aslında olayların ve söylemin bir etkilenme endişesi çerçevesinde gerçekleştiği görülür. Etkilenme endişesi, öykü formlarının aktarımında ya ileri düzeye taşınır ya da sadece belirli sınırlılıklar içerir. Bu bağlamda Seymour Chatman’ın yapılandırdığı öykü ve söylem haritası edebi metinlerin karşılaştırılması için önemlidir. Öykü ve söylem formlarını öncelikle varlıkları ve karakterleri ardından da zamansal açıdan de- ğerlendirdiğimizde metnin inşa serüveni de ortaya çıkmış olur. Mark Twain’in “Beyaz Fil” örnekleminde Jose Saramago’nun “Filin Yolculuğu” ve Elif Şafak’ın “Ustam ve Ben” romanlarındaki flin anlatısal yolculuğu bu kavramlar ışığında tespit edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler
fil; öykü; söylem; karşılaştırma; anlatı

Abstract
Evaluations about comparison of literary texts usually relate to the author’s concern of being infuenced and the reader’s point of view. Although there is no theoretical restriction about deep textual comparison, there is not a certain method whose validity is accepted. However, if the literary genre is novel, evaluation is generally focused on the plot. Considering Kristeva’s words, “Every text is formed as a mosaic of quotations,” it is seen that plot and discourse are realized in a frame of the concern of in?uence. In transferring story forms, this concern is either carried to a further degree or restricted to certain limitations. In this regard, the map of story and discourse structured by Seymour Chatman is important in the comparison of literary texts. When we evaluate the story and discourse forms frst in terms of their existence and characters and then in temporal terms, the adventure of the text’s construction is revealed. In this study, the narrative journey of elephant in the examples of Mark Twain’s “White Elephant” and of the novels of Jose Saramago’s “The Elephant’s Journey” and Elif Şafak’s “Ustam ve Ben”

Keywords
elephant; story; discourse; comparison; narrative