1940’larda Bir Moda Düşkünlüğünün Türk Edebiyatına Yansımaları: Bobstil Moda ve Bobstil Edebiyat
(The Impact of a Fashion Trend on Turkish Literature in the 1940s: Bobstil Fashion Trend and Bobstil Litarature
)
|
Yazar
|
:
İbrahim Özen
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
104
|
|
Sayfa |
:
951-970
|
 1863  1986
|
Özet
Bobstil, 1940’lı yıllara damga vuran züppece giyim tarzını ve bu giyim tarzını benimseyen tipleri karşılayan kelimedir. Türkiye’de sinemanın yaygınlaşmasından sonra bilhassa büyükşehirlerdeki gençlerin Hollywood aktörlerini kıyafet, tavır ve davranış bakımından taklit etmeleriyle ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, bobstil modanın ayırıcı özelliklerini belirlemek, bobstilleri sosyal hayattaki rolleri ve edebiyata yansımalarıyla incelemektir.
Çalışmanın başlıca kaynakları, devrin süreli yayınlarında yer alan züppelik anlatısına ve bobstil modaya dair köşe yazıları ile edebî metinlerdir. Yapılan tasnif ve değerlendirmeler neticesinde, öncelikle bobstil modanın kaynağı, Tanzimat’tan itibaren züppe tipine yönelik giyim üzerinden yapılan yakıştırmalar, bobstillerin dış görünüşleri ve duygu dünyaları açıklanmıştır. Daha sonra, bobstilin hem kavram hem de tip manasıyla edebiyata nasıl tezahür ettiği üzerinde durulmuştur.
Çalışma sonucunda, bobstilin sosyal hayattan edebiyata uzanan tesirleri ortaya çıkarılmıştır: 1940’lı yıllardaki edebiyat tartışmalarında geleneği reddedip yeni eserlerle ortaya çıkan şairler “bobstil şair”, garip karşılanan şiirleri ise “bobstil şiir” yakıştırmasına uğramıştır. Kurmaca metinlerde iki tip bobstille karşılaşılmıştır. Bunlardan ilki sanatla ilgilenen, âhenk ve manadan yoksun şiirler kaleme alan bobstil şairlerdir. Diğeri ise dış görünümü ve iç dünyası ile dejenere bir yapıya sahip olan toplumdaki züppe gençlerdir. Çalışma, moda-edebiyat ilişkisine dikkat çekmesi ve alafranga züppe tipinin yeni görünümünü tespiti bakımından edebiyat tarihine katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler
moda, züppe, bobstil edebiyat, bobstil şiir, bobstil tip
Abstract
Bobstil is the term that represents the dandyish dressing style in 1940s and those who adopt this dressing style. As a fashion cycle of the pervasion of cinema in Turkey, it emerged when young people in metropolitan cities imitated Holywood actors in terms of clothing, attitude and behaivour. The aim of this study is to define the distinctive features of the bobstil fashion, to examine bobstyles with their roles in social life and their reflections to literature.
The main sources of the study are literary texts and the editorial narration in the periodical publications of the period and the opinion columes about bobstyle fashion. As a result of classification and evaluations firstly the source of the bobstyle fashion, the accusations made over the snob type from the Tanzimat, the exterior appearance of the bobstyles and the emotional worlds were explained. Then how bobstyle is manifested to literature in terms of both concept and type is emphasized.
As a result of the study, the effects of bobstyle from social life to literature were revealed. In the literature discussions in the 1940s, the poets who rejected the tradition and emerged with new works were called “bobstyle poet”, the strange welcoming poems were called “bobstyle poetry.” In fictional texts, two types of the bobstyles were encountered. First of these types is the bobstil poets who are interested in art and who write poems that are devoid of meaning. And the other one is the young snob who has a degenerated nature with his physical appearance and inner word. The study will contribute to the history of literature in terms of highlighting the releationship between fashion and literature and determining the new look of the european snob type.
Keywords
fashion, dandy, bobstil literature, bobstil poet, bobstip type