“Folklor Halay Değildir” Peki ya Halay? Ana Çizgileriyle Halayın Kültürel Serüveni
(“Folklor is not Halay” What about Halay? Cultural Adventure of Halay in Outlines
)
|
Yazar
|
:
Ahmet Keskin
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
104
|
|
Sayfa |
:
781-813
|
 1825  1090
|
Özet
İnsan bedeninin zaman ve uzamda gerçekleştirdiği estetik hareketler olarak dansın en eski eylem ve sanat türlerinden biri olduğu yaygın bir şekilde kabul görmektedir. Bu yönüyle insan ve toplum bilimlerinin en arkaik konularından biri olan dansın ve çoğu zaman ona eşlik eden müziğin, insanlık ve medeniyet tarihi boyunca insan yaşamında üstlendiği çeşitli işlevlere bağlı olarak kültürel üretim ve tüketim faaliyetleri içinde kendine oldukça geniş ve özel bir yer edinmiş olduğu gözlemlenmektedir. Bu bakımdan geleneksel danslar aynı zamanda, içinde yaratılıp icra edilerek kuşaklararası aktarıldığı topluluğun inançlarını, değerlerini, yaşam biçimini, sosyokültürel ve psikolojik özelliklerini de yansıtan kültürel birer gösterge ve iletişim formuna karşılık gelmektedir. Bu yönüyle de geleneksel danslar, disiplinlerarası bir kültür araştırma ve inceleme disiplini olan folklorun inceleme alanına giren başlıca konular arasında yer almaktadır. Folklor ile geleneksel danslar arasındaki ilişkiler geçmişte o denli güçlü olmuştur ki geleneksel halk danslarını adlandırmada, yanlış ve daraltıcı bir şekilde, bilimsel bir disiplinin adı olan “folklor” terimi yaygın olarak kullanılagelmiştir. Bu dikkatten hareketle gerçekleştirilen çalışmada, geleneksel danslar arasında yaygın bir form olarak dikkat çeken halayların kültür ve inanç tarihi bağlamında geçmişten günümüze serüveni ele alınmıştır. Bu doğrultuda halayın erken dönem Türk inanç ve yaşam biçimleriyle olan ilişkileri, kültürel bir gösterge sistemi ve iletişim formu olarak başlıca özellikleri ve benzeri hususlar, bütüncül ve disiplinlerarası bir yaklaşımla incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
folklor, disiplinlerarası çalışmalar, dans antropolojisi, halay, kültürel gösterge
Abstract
Dance is widely accepted as being one of the oldest actions and arts, consisting of aesthetic movements performed by the human body within time and space. In this respect, many take the view that dance is one of the oldest of the human and social sciences. Together with music, it has acquired a very wide and special place in cultural output and consumption activities, depending on the various functions it has served human life since the dawn of humanity and civilization itself. In this regard, traditional dances also correspond to cultural forms of indication and communication, reflecting the beliefs, values, lifestyle, and sociocultural and psychological characteristics of the community within which it was created, performed by, and inter-generationally passed down. Traditional dance constitutes a major subject of folklore—which, in and of itself, is an interdisciplinary discipline. The relationship between folklore and traditional dances is so strong that the term “folklore” has been widely used by many to refer to traditional folk dance itself. This study discusses the adventure behind these traditions in the context of the history of culture and belief, both of draw attention to their being common form among traditional dance. In this regard, we have applied a holistic and interdisciplinary approach to unlock the relationship between the halay as a folkdance and early Turkish beliefs and lifestyles, alongside its main features as a cultural indicator system and communication form.
Keywords
folklore, interdisciplinary studies, dance anthropology, halay, cultural signs