Yazar	: Mehmet Kutlu  - Leila Kutlu
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2021
Sayı	: 107
Sayfa	: 771-798
1668    1365

Özet
Altay Dağlarının güneybatı ucunda bulunan Berel Vadisi’nde 1865 yılında Wilhelm Radloff tarafından kazısı gerçekleştirilen kurganlarda permafrost katmanları tespit edilmiştir. Bu özelliğe sahip kurganların merkezindeki derin çukura ahşap tomruklardan inşa edilmiş defin odaları konumlandırılmıştır. Söz konusu ahşap defin odalarında ve tek parça tomruktan oyulmuş ahşap lahitte insan ve çok sayıda at gömüleri tespit edilmiştir. Ancak zamanın kazı yöntemleri ve arkeolojik buluntuların korunması imkânlarının yeterli olmaması nedeniyle söz konusu insan ve at gömüleri korunamamıştır. Daha sonra Berel Vadisi’ndeki kurganlar yaklaşık 150 yıla yakın süre boyunca kapsamlı bir şekilde kazılmamış ve incelenmemiştir. Bu durum 1998 yılında Prof. Dr. Zainolla Samashev’in ekibiyle birlikte Doğu Kazakistan Arkeolojik ekspedisyonu kapsamında Berel’de geniş çaplı kazılar yürütmeye başlamasıyla değişmiştir. Permafrost (kalıcı don) katmanları olgusunun 10. ve 11. Kurganlarda da saptanması sıradan kurganlarda korunamayan organik materyallerden yapılmış sanat eserlerinin yanı sıra insan ve at kalıntılarının günümüze ulaşmasına ve incelenebilmesine olanak sağlamıştır. Bu çalışma, Berel kurgan mezarlığında bulunan İskit/Saka, Hun-Hsiyen Pi ve Göktürk dönemine ait kurganları ölü gömme gelenekleri bağlamında ele almaktadır. Antropolojik araştırmalar ve ölü gömme gelenekleri üzerine yapılan değerlendirmeler sonucu ortaya konulan benzerlikler, İskit/Saka döneminden Göktürk dönemine kadar kültürel süreklilik veya devamlılık olgusunu kanıtlamaktadır.

Anahtar Kelimeler
Berel Kurganları Ölü Gömme Gelenekleri

Abstract
Permafrost layers under the superstruction of stone kurgans of the Berel Valley located at the southwestern slopes of Altay Mountains had initially been discovered during excavations by Wilhelm Radloff in 1865. It had been revealed that there was a deep pit with the burial chambers made of timbers at the center of the kurgans with permafrost layers. Burial chambers, where wooden sarcophagus carved from a single piece of log were placed, had also contained human remains and many horse burials. However, the human and horse burials in question could not been preserved due to the insufficient means of excavation and protection of archaeological finds of the time. Berel Valley kurgans had not been extensively excavated and studied for nearly 150 years then. This was changed when Prof. Zainolla Samashev leading East Kazakhstan Archeological expeditions had initiated large-scale excavations in Berel in 1998. As a result, phenomenon of permafrost was revealed in the 10th and 11th kurgans and artifacts of organic origin as well as the remains of humans and horses that cannot be preserved in ordinary kurgans, reached nowadays, and provided an opportunity to examine them. Current paper deals with the kurgans of the Scythian, Hun-Hsiyen Pi and Turkic khaganate periods at Berel kurgan cemetery in the context of burial customs. The similarities of the burial traditions revealed as a consequence of anthropological assessments at Berel make evident the phenomenon of cultural continuity starting from the Scythian / Saka period to the Turkic khaganate periods.

Keywords
Berel Kurgans, Funeral Rites