Kadın ve Şeytan: Sibirya Sahası Türk Halk Anlatıları Üzerine Bir İnceleme
(Women and Satan: A Study on Turkish Folk Narratives in the Siberian Field
)
|
Yazar
|
:
Kübra Yıldız Altın
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
106-Ek
|
|
Sayfa |
:
129-146
|
 1680  1139
|
Özet
Evrensel bir olgu olan kötülük, insanoğlunun yaşamını her yönüyle etkilemektedir. Tarihin ilk dönemlerinde doğayla olan hayatta kalma mücadelesinde insanı tehdit eden her durum kötü olarak nitelendirilmiştir. Toplayıcılık, avcılık, hayvancılık ve nihayetinde yerleşik yaşama geçişle devam eden insanlığın kültür tarihinde kötü güce veya güçlere ilişkin inancın varlığı ve etkisi olagelmiştir. Kötü güçlerin başında yer aldığına inanılan “şeytan” hakkında Türk folklorunda çalışmalar yapılmış olmakla birlikte “kadın” ve “şeytan” ilişkisini konu edinen bir incelemenin olmayışı bu araştırmanın çıkış noktasıdır. Türk kültürünün ortaya çıktığı coğrafya olan Sibirya sahasında bulunan ve arkaik unsurları içlerinde barındıran anlatılar bu anlamda önemli veri kaynaklarıdır. Özellikle şeytana ilişkin tasarımların yanı sıra kadının şeytan ile ilişkilendirilmesine, şeytan kadar kötü olmasına ve hatta şeytanı aldattığına ilişkin anlatılar, Türk kültüründe kadın imajını anlama noktasında katkı sağlamakta ve bu olumsuz imajın sebeplerini açıklamaya imkân tanımaktadır. Sonuç olarak çalışmada, bünyelerinde mitik unsurlar taşıyan ve özellikle “kadını” ve “şeytanı” içeren Sibirya sahasından mitler, masallar, efsaneler, destanlar ve memoratlar tesadüfî örneklem yöntemi ile seçilmiş; bu iki olgu arasındaki ilişki, kültürel feminizm teorisi bağlamında eleştirel bir yaklaşımla ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
Sibirya, Kültürel Feminizm, Anaerkil, Babaerkil, Kadın, Şeytan.
Abstract
Evil, which is a universal phenomenon, impresses all aspects of human life. In the early periods of history, every situation that threatened human beings in the struggle for survival with nature was described as bad. The cultural history of humanity has continued with gathering, hunting, animal husbandry and eventually the transition to settled life. In this process, there is the presence and influence of belief in bad power or forces. Studies have been conducted in Turkish folklore about the “satan”, who is believed to be one of the leading evil forces. However, there is no study on the relationship between “woman” and “satan” and this is the starting point of the study. Turkish narratives in the Siberian field are important data sources in this sense. In addition to satan-related designs in Turkish culture, the narratives about the association of women with satan, being as bad as satan and even deceiving satan contribute to the image of women in Turkish culture and allow to explain the reasons for this negative image. As a result, in the study, myths, tales, legends, epics and memorates from the Siberian field, especially including “woman” and “satan”, were selected by random sampling method. The relationship between these two phenomena has been critically examined in the context of cultural feminism theory.
Keywords
Siberian, Cultural Feminism, Matriarchal, Patriarchal, Woman, Satan.