Feminist çeviri bakış açısıyla kadın sorunları: Sylvia Plath ve “Anneler”
(Woman issues from the perspective of feminist translation: Sylvia Plath and “Mothers” )

Yazar : Alize Can Rençberler    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2021
Sayı : 106-Ek
Sayfa : 311-328
1744    1129


Özet
Amerikan Edebiyatında şiirleri ve düzyazılarıyla tanınan Sylvia Plath, uzun yıllardır Türk edebiyatına ve kültür dizgesine aktarılmaktadır. Eserlerinde toplumda yer edinmeye çalışan kadın karakterlere yer veren Plath, kadın ve iki çocuk annesi olarak hayatında zorluklar yaşamış; babasının ölümü ve kocasının baskısından kaynaklanan psikolojik sorunlara karşı göğüs germek zorunda kalmıştır. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, Plath’ın hayatının eserleri üzerinde etkisi olduğu muhtemeldir. Bu görüşü açıklamak ve incelemek amacıyla Plath’ın kısa öykülerinden Mothers incelenmiş, kadın sorunlarına (annelik, kadınlık, toplumsal aidiyet ve ataerkillik) işaret eden söylemler belirlenmiş ve bu söylemlerin Türkçede kadın çevirmen tarafından nasıl üretildiğini anlamak için Türkçe çevirisi kaynak metin ile karşılaştırılmıştır. Bu bağlamda çevirmen ile e-posta aracılığıyla görüşülmüş ve çeviri süreci ile ilgili bilgi edinilmiştir. Eser çevirisinin çözümlenmesiyle ilgili olarak, çeviride erek odaklı yaklaşımı benimseyen Gideon Toury tarafından öne sürülen öncül normlara, süreç öncesi normlara ve süreç normlarına başvurulmuştur. Bu normlardan ilk ikisi ile erek metin yeterlilik/kabul edilebilirlik ve çeviri politikası/çevirinin doğrudanlığı kapsamında ele alınmış; süreç normları aracılığıyla ise çevirmenin çeviri stratejilerini açığa çıkarmak için feminist çeviri araştırmacısı Luise von Flotow (1991)’un önerdiği çeviri stratejilerinden yararlanılmış; Vinay & Darbelnet (1995) ve Delabastita (1993) tarafından ortaya konan diğer çeviri stratejilerine de başvurulmuştur. Çalışma kapsamında yapılan çözümlemelerden hareketle, çevirmenin çoğunlukla sözcüğü sözcüğüne ve biçim değiştirme çeviri stratejilerine başvurduğu; bunun yanı sıra eşdeğerlik ve odak değiştirme1 stratejilerini de kullandığı anlaşılmıştır. Anlatıda geçen bir sözcüğün çevirisi ile ilgili olarak, sunulan feminist çeviri stratejilerinden hiçbirinin uymadığı sonucuna varılmış ve belirsizleştirme ismiyle yeni bir feminist çeviri stratejisi önerisinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler
feminist çeviri, Luise von Flotow, betimleyici çeviri araştırmaları, Gideon Toury, Sylvia Plath, Mothers

Abstract
Sylvia Plath, who is known for her poems and proses in American Literature, has been being translated into Turkish literature and culture system for many years. Having contributed to Turkish literature, some of her works embody female characters who strive at gaining a place in society. Being a woman and a mother of two, Plath had difficulties in her life and had to stand out against psychological problems stemming from the death of her father and pressure from her husband. Taken all together, it is within the bounds of possibility that Plath’s life redounded on her works and translated narrations. To illustrate and investigate this view, one of Plath’s short stories, Mothers is analyzed and discourses which indicate woman issues (motherhood/womanhood, social belonging, sorority and patriarchy) are identified and compared to the Turkish translation to comprehend how they are produced in the target language by a woman translator. In this respect, the translator is interviewed through e-mail and gives information on her translation process. Regarding the analysis of the translation, the Turkish target text is analyzed through the terms of initial norms, preliminary norms and operational norms posited by Gideon Toury. The first two are presented in the scope of adequacy/acceptability and translation policy/directness of translation. As for the operational norms, feminist translation scholar Luise von Flotow’s (1991) categorization of translation strategies and other strategies by Vinay & Darbelnet (1995) and Delabastita (1993) are utilized to sort out the translator’s strategies. At the end of the analysis, it is concluded that the translator mostly utilizes literal translation and transposition in line with equivalence and modulation. It is also noteworthy to mention that the translation of a word does not match with the strategies presented. Accordingly, as none of the translation strategies served the purpose, a new translation strategy coined obscuring, has been suggested.

Keywords
feminist translation, Luise von Flotow, descriptive translation studies, Gideon Toury, Sylvia Plath,