Asmaları Ağlatan Kadınlar: Menopoz Geçiş Döneminde Kara Talihin Ritüel Transferi
(The Women Who Make Vine Trees Cry: Transfer of Evil in Menopause Transition Ritual
)
|
Yazar
|
:
Hicran Karataş
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
109
|
|
Sayfa |
:
19-38
|
 1762  1214
|
Özet
İnsan hayatı bir insanlık halinden diğerine geçişi temsil eden dönemler ve bu dönemlere eşlik eden geleneklerle çevrelenmiştir. Geçiş dönemleri hayatın fizyolojik, zihinsel, duygusal ve sosyal dönüm noktalarıdır. İnsanoğlu bu dönemlerin eşiğinde içten dışa ve nihayet sosyal anlamda kırılgan, savunmasız ve her zamankinden daha çok sosyal desteğe ihtiyaç duyduğu gibi, çoğunlukla doğa üstü alanın da desteğini yanına almak için bazı gelenekler, ritüeller tasarlar. Bu tasarımların sosyal ortamda gerçekleştirilmesi bireyin geçiş dönemiyle üstlendiği yeni statünün toplumsal alanda gerektirdiği yeni görev ve sorumlulukların tanımlanması ve onaylanmasıdır. Bir yönüyle geçiş döneminin sosyal boyutu bu geçişin tanıkların huzurunda ve onların onayıyla gerçekleştiğinin de göstergesidir. Geçiş dönemi ritüelleri bireyin hak ve sorumluluklarına belirli kısıtlamalar eklerken, kimi hallerde de ayrıcalıklar da sunar. Bu araştırmada kadın folklorunda icat edilmiş bir gelenek ve ritüel olarak derlediğimiz asma ağlatma geleneğinin yapısını, işlevini tasvir edilmektedir. Kadın hayatının üçte birlik bölümünün post-menopoz evresinde geçtiği düşünüldüğünde asma ağlatma ritüeli menopoz geçiş dönemi ritüeli yakın zamanlarda icat edilmiştir. Bu ritüel sırasında ağlatılan asmanın göz yaşıysa menopoza giren kadının kırılgan ve hassas bedenindeki hastalıkların, gelecekte üzülmesine neden olabilecek tüm dertlerin asma ağacına aktarılmasıdır. İkinci bahar olarak da adlandırılan post-menopoz evresinde kadın, geçmişi soyut ve somut tüm çıktılarıyla geride bırakarak gerçekleştirdiği ritüelle ikinci baharına ritüelistik bir giriş yapmaktadır.
Anahtar Kelimeler
folklor, kadın, geçiş dönemi ritüelleri, menopoz, kötülüğün transferi
Abstract
Human life is surrounded by periods that represent the transitions from one human state to another and the traditions that accompany these periods. Transition periods are physiological, mental, emotional and social milestones of life. Human are tent to be vulnerable, and fragile in all aspects of their existence on the verge of these transition periods. That is why they often design some traditions and rituals to get all social support and supernatural blessing that they can get. The dramatic performance of these designs in the social environment is in the nature of defining and approving the new duties and responsibilities required by the new status. In a way, the social dimension of rites of passage is also an indication that this transition took place in the presence of the witnesses and with their approval as well. Limiting the rights and responsibilities of the individual, transitional rituals may also offer privileges in particular cases. In this study, the structure and function of the making vine trees cry (tr. asma ağlatma) ritual which both is both invented and inspired from an old tradition is depicted. Considering that a third of a woman's life passes in the post-menopause phase, the making vine trees cry is a ritual invented recently as the menopause transition period. The tears of the vine tree represent the transfer of the diseases in the fragile and sensitive body of the woman entering the menopause, and all the troubles that may cause her upset in the future. In the post-menopause phase, also known as the second spring, the woman makes a ritualistic entrance to her second spring with this very ritual she performs, leaving the past behind with all its abstract and concrete wounds.
Keywords
folklore, women, rites of passages, menopause, transfer of evil