Yahya Kemal'in Nazar Şiiriyle Edgar Allan Poe'nun Annabel Lee Şiirinin Karşılaştırılması
(A Comparison of Yahya Kemal's Nazar / Leyla Poem and Edgar Allan Poe's Annabel Lee )

Yazar : Safiye Akdeniz    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2022
Sayı : 110
Sayfa : 371-386
1939    1215


Özet
Türk edebiyatının önemli isimlerinden Yahya Kemal’in en dikkat çekici özelliklerinden biri sentezci bir yaklaşıma sahip olmasıdır. Bunda içinde doğup büyüdüğü Osmanlı coğrafyasının çok kültürlü yapısının, tanığı olduğu siyasi ve toplumsal olayların yanı sıra Fransa’da bulunduğu yıllarda etkilendiği şahsiyetlerin ve fikir ve sanat akımlarının etkisi büyüktür. Yahya Kemal bir hazırlık ve arayış döneminden sonra sanat anlayışını şekillendirirken üç temel kaynaktan faydalanır: Bunlar, Türk halk edebiyatı, klasik edebiyat ve -Fransız edebiyatı aracılığıyla yakından tanıma fırsatı bulduğu- Batı edebiyatıdır. Bu üç kaynaktan beslenen sanatçı mevcut birikimi dönüştürerek yeni ve yerli bir şiir yaratmayı başarır. Yeniyi inşa etmenin kaygısıyla eski edebiyatın eleştirildiği veya yok sayıldığı bir dönemde Yahya Kemal’in bu tavrı onu çağdaşlarından ayırır. Bu çalışmada Yahya Kemal’in söz konusu sentezci yaklaşımının başlıca kaynakları ve Yahya Kemal’in dönüştürme faaliyetini nasıl gerçekleştirdiği üzerinde durulmaya çalışılmaktadır. Bu amaçla konu, kurgu, ton ve imge kullanımı açısından kimi benzerlikler gösteren Amerikalı şair Poe’nun Annabel Lee şiiri ile Yahya Kemal’in Nazar başlıklı şiiri karşılaştırılmaktadır. Her iki eser manzum hikâye biçiminde kaleme alındıkları için karşılaştırma kurgunun başlıca unsurları - anlatıcı, bakış açısı, kahramanlar vb.- üzerinden yapılmaktadır. Karşılaştırma sonucunda şairin Batı edebiyatından Belçikalı şair Maeterlinck’den ilham aldığı ve Poe’dan etkilendiği, metnini oluştururken yerli kaynaklardan- halk edebiyatı ve klasik edebiyat- beslendiği tespit edilir. Ayrıca şairin temel hedeflerinden biri olan sade bir Türkçe -beyaz lisan- ile şiirini yazdığı sonucuna varılır.

Anahtar Kelimeler
Yahya Kemal, Allan Poe, Serres Chaudes, Nazar, Annabell Lee, romantizm

Abstract
One of the most striking features of Yahya Kemal, who is one of the most important names of Turkish literature, is that he has a synthesizing approach. Between the multicultural structure of the Ottoman geography where he was born and raised, the socio-political events he witnessed, and the personalities and intellectual and artistic movements that he was influenced by during his years in France had a great impact on his approach.After a period of search and preparation, Yahya Kemal used three basic sources while shaping his understanding of art: These are Turkish folk literature, classical literature and Western literature -which he had the opportunity to get to know closely through French literature. The artist, fed by these three sources, succeeded in creating a new and local poem by transforming existing knowledge.Yahya Kemal’s attitude distinguishes him from his contemporaries at a time when old literature is criticized or ignored with the concern of constructing the new.In this study, focus is on Yahya Kemal’s synthesizing approach using his main sources and on how Yahya Kemal carried out the transformation activity. Since both works were written in the form of a verse story, the comparison is made using the main elements of the fiction- the narrator, point of view, heroes, etc. As a result of the comparison, it was determined that the poet was inspired by the Belgian poet Maeterlinck from Western literature and was also influenced by Poe. In addition, Yahya Kemal was fed from local sources- folk literature and classical literature- while composing his text. It is concluded that the poet wrote his poem in a plain Turkish- white language-which was one of his main goals.

Keywords
Yahya Kemal, Allan Poe, Serres Chaudes, Nazar, Annabell Lee, romanticism