Yazar	: Türkân Yeşilyurt
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2022
Sayı	: 110
Sayfa	: 407-424
1921    1025

Özet
Roman kişilerinin genellikle hayal ürünü ve kurmaca olduğu bir gerçektir. Yine de onların kendilerine ait bir dünyaları vardır. Bu bakımdan roman sanatının ruhuna vâkıf olmak için romancı ile roman kişileri arasındaki ilişkileri dikkate almak gerekir. Romanın düşünsel ve eylemsel örgüsünü yürüten kişiler, “tip” veya “karakter” olarak karşımıza çıkar. Bu yazıda, söz edilen kişilerden ayrı olarak “karakter olmak isteyen figür”den söz ediyorum. Yazarın tasarladığı kalıba sığmayan, kendi bağımsız varlığını ortaya koymak isteyen ve içinde karakter olma potansiyeli taşıyan roman kişisini “karakter olmak isteyen figür” olarak adlandırıyorum. Burada Namık Kemal’in İntibah ve Sami Paşazade Sezai’nin Sergüzeşt adlı romanlarının kişileri, Mehpeyker ve Celâl’in “karakter olmak isteyen figür”ler olduğunu savlıyor ve bu savı desteklemeye çalışıyorum. Tanzimat döneminde edebiyatçılar aynı zamanda toplum mühendisliği yapan aydınlardır. Modernleşmek için toplumu gilendirme ve yönlendirme görevini üstlenirler. Ancak Türk-İslam değerleri zarar görsün istemezler. Birçok Tanzimat yazarı gibi Namık Kemal ve Sami Paşazade Sezai de romanın içeriğine müdahale eder. İntibah’ın ve Sergüzeşt’in henüz roman yazmanın öğrenilmeye başlandığı dönemde kaleme alındığı, kadının ve erkeğin ev dışında birbirlerini tanımadığı, birey olarak kendilerini gerçekleştiremedikleri bir toplumda Mehpeyker’in ve Celâl’in “karakter olmak isteyen figür” olarak karşımıza çıkması doğaldır. Kişinin birey olarak görülmediği bir toplumda roman kişisinin yazarından ayrı bir varlık olduğunu kabul etmek hayal olur.

Anahtar Kelimeler
İntibah, karakter, karakter olmak isteyen figür, Namık Kemal, tip

Abstract
It is a fact that the characters of the novels are generally imaginary and fictional. Yet they have a world of their own. In this respect, in order to understand the spirit of the art of the novel, it is necessary to consider the relations between the novelist and the characters of the novel. The people who carry out the intellectual and operational structure of the novel appear as “type” or “character”. In this article, apart from the people mentioned, I am talking about the “figure who wants to be a character”. I call the person in the novel who does not fit into the mold designed by the author, who wants to reveal his own independent existence and who has the potential to become a character, as a “figure who wants to be a character”. Here, I claim that Mehpeyker and Celâl, the characters of Namık Kemal’s novels İntibah and Sami Paşazade Sezai’s Sergüzeşt, are “figures who want to be characters”, and I try to support this argument. In the Tanzimat period, the literati were also intellectuals engaged in social engineering. They undertake the task of informing and directing the society in order to modernize it. However, they do not want Turkish-Islamic values to be damaged. Like many Tanzimat writers, Namık Kemal and Sami Pashazade Sezai also interfere with the content of the novel. In a society where İntibah and Sergüzeşt were written at a time when novel writing was just beginning to be learned, where men and women do not know each other outside the home, and where they cannot realize themselves as individuals, it is natural that Mehpeyker and Celâl appear as “figures who want to be characters”. In a society where the person is not seen as an individual, it would be delusional to accept that the person of the novel is a separate entity from the author.

Keywords
İntibah, character, figure who wants to be a character, Namık Kemal, type