Yazar	: Rezan Karakaş   - Erdem Akın
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2018
Sayı	: 94
Sayfa	: 87-101
4216    2433

Özet
Türkler, sosyo-kültürel süreç içerisinde bazı davranış kalıplarına olumlu anlamlar yükleyerek aynı zamanda bu davranış kalıplarının inşasına ve korunmasına önem vermişlerdir. Toplum tarafından onaylandığı için tekrarlanarak kalıp haline gelen davranışlar, geçen yüzyıllar içerisinde soyut anlam kazanarak birer değer haline gelmiştir. Dolayısıyla sosyo-kültürel hayatın bir yansıması olan edebi ürünlerde bu değerlerin işlenmesi kaçınılmaz bir hal almıştır. Anonim halk edebiyatı ürünlerinden olan menkıbelerde de muhataba verilmek istenen mesaj, kuru bir ileti olmanın dışında, halkın kültür kodlarına işlenmiş değerlerdir. Toplumlar, geleceklerini sağlıklı bir şekilde oluşturabilmek için bu değerleri gelecek nesillere aktarma ihtiyacı duyarlar. Bu çalışmada, Siirt menkıbeleri, değer eğitimi açısından ele alınmış, Siirt ilinde derlenmiş olan menkıbelerde, değerlerin nasıl ve ne sıklıkta işlendiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden metin inceleme yöntemi kullanılarak Siirt menkıbelerinde bulunan değerler tespit edilmiştir. Araştırmanın veri toplama kaynağını “Siirt Menkıbeleri ve Türbe Ritüelleri” adlı kitapta yer alan toplam doksan menkıbe oluşturmaktadır. Verilerin analizinde betimsel analiz yaklaşımı kullanılmıştır. İnceleme; Rokeach’ın değer sınıflandırması çerçevesinde yapılmış, ulaşılan sonuçlar, değer eğitimi açısından yorumlanmıştır. Sonuç olarak; kendini kontrol edebilme, yardımseverlik, geniş görüşlü olmak ve bilgelik gibi vasıta ve gaye değerlerin gelecek nesillere aktarımında menkıbelerin kullanılabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler
Siirt; menkıbe, değer eğitimi, Türk kültürü, halkbilimi

Abstract
In the social and cultural process, the Turks put positive meanings on some behavioral patterns and they give importance to the construction and preservation of these behavioral patterns. The behaviors that have become repetitive as they are endorsed by the society have become values in the last centuries by gaining abstract meaning. Therefore, these values have become inevitable in literary products which are a reflection of social and cultural life. Hagiographies as an anonymous folk literature genre the message that is required to be given to the reader is not only a prosaic message, but also values that are processed into the cultural codes of the people. Societies need to convey these values to future generations in order to be able to create their future in a healthy way. In this study, Siirt hagiographies were discussed in terms of value education. In the hagiographies collected in Siirt province, it was tried to determine how and how often the values were processed. In the study, the values in the Siirt hagiographies were determined by using the textual analysis method of qualitative research methods. The data collection source of the study is the total ninety hagiographies in the book "Siirt Hagiographies and Tomb Rituals". A descriptive analysis approach was used in the analysis of the data. The study was conducted within the framework of Rokeach's value classification and the results achieved were interpreted in terms of value education. As a result, it has been seen that the instrumental and terminal values such as self-control, benevolence, broad-mindedness, and wisdom can be transmitted to future generations through hagiographies.

Keywords
Siirt; hagiography; education; value education; Turkish culture; folklore