Kent – Bellek - Sanat Ekseninde Geçmişten Günümüze Erzurum'da Tiyatro
(Theater in Erzurum from the Past to the Present on the Axis Of City - Memory - Art
)
|
Yazar
|
:
Bünyamin Aydemir
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
115
|
|
Sayfa |
:
707-728
|
|
|
Özet
Kent kimliği bir çok etkenle birlikte kültür ve sanat dağarcığı gibi bileşenlerden de oluşur. Kuşkusuz bu dağarcığın en önemli alanlarından biri tiyatro etkinlikleridir. Çalışmada tiyatro sanatının Erzurum’daki tarihi seyrine ışık tutmaya çalışılırken bu etkinliklerin kent kimliğindeki yeri ve işlevlerine dikkat çekmek ve dağınık olan bilgi ve yaşanmışlıkların bilimsel bir yayın ile literatüre kazandırılması amaçlanmıştır. Nitel – betimsel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada özellikle Cumhuriyet dönemi tiyatro dağarcığı ele alınmış, ana izlek kronolojik bir akışla meydana getirilmiştir. Bu noktada özel ve amatör tiyatro grupları ile resmi ve yarı resmi tiyatro kurumlarının yüzyıldır süregelen tiyatro etkinlikleri sayesinde Erzurum’un ülkenin en zengin tiyatro dağarcığına sahip kentlerinden biri olduğunu söylemek olasıdır. Kazım Karabekir’in kurduğu ilk modern anlayıştaki tiyatro grubu olan İbret Evi’nin oyunları ile 1930’larda kurulan Halkevlerinin tiyatro çalışmaları, akabinde 1980’e kadar süren yoğun özel – amatör tiyatro etkinlikleri ile kente yapılan çok sayıdaki turneler, son olarak da yine özel – amatör tiyatro grupları ile Erzurum Devlet Tiyatrosunun etkinlikleri Erzurum’un tiyatro birikiminin temel yapı taşlarındandır. Bunlar aynı zamanda geçmişin şimdi ile bağını kuran kent belleğinin temel dinamiklerindendir.
Anahtar Kelimeler
Kent kimliği, Erzurum, tiyatro, bellek, tiyatro tarihi
Abstract
Culture and art, together with many factors, are the basic components that make up the urban identity. Undoubtedly, one of the most important areas of this knowledges is theatrical plays. In the study, while trying to shed light on the historical course of theater art in Erzurum, it is aimed to draw attention to the place and functions of these knowledges in the identity of the city and to bring the scattered information and experiences to the literatüre with a scientific publication. In the study where qualitative – descriptive research method is used, especially the theater knowledge of the Republican period is discussed and the main theme is formed with a chronological flow. At this point, it is possible to say that Erzurum is one of the cities with the richest theater knowledges in the country, thanks to the century-long theater activities of private and amateur theater groups and official and semi-official theater institutions. The plays of İbret Evi, the first modern theater group founded by Kazım Karabekir, and the theater knowledges of the Halkevleri established in the 1930s, followed by intensive private – amateur theater activities and numerous tours to the city that lasted until 1980, finally, the activities of the private - amateur theater groups and the Erzurum Devlet Tiyatrosu are the basic building blocks of Erzurum's theater accumulation. These are also one of the basic dynamics of urban memory that connects the past with the present.
Keywords
Urban identity, Erzurum, theatre, memory, history of theater