Sosyolojik Edebiyat Eleştirisi Bağlamında Patografik Söylem Türü Olarak “Hekim Nesri”: Andrey Şlyahov Klinik S…
(“Physician’s Prose Writings” as a Pathographic Discourse in the Context of Sociological Literary Criticism: Andrey Shlyahov’s Clinic S…
)
|
Yazar
|
:
Gülhanım Bihter Yetkin
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
115
|
|
Sayfa |
:
813-832
|
|
|
Özet
Edebiyat eserlerine sosyolojik bağlamda yaklaşma fırsatı sunan edebiyat sosyolojisinin gelişimine büyük ölçüde katkıda bulunan en önemli araştırma yöntemi olan sosyolojik eleştiride, sanat yapıtlarını değerlendirmekten ziyade onları kullanarak başka alanlarda bilgi sahibi olmak hedeflenir. Yazarın, okurun ve eserin toplumsal koşulların bir çıktısı olduğu görüşünden hareket eden sosyolojik eleştiri, bu nedenle incelemenin sosyal yaşam göz önünde bulundurularak gerçekleştirilmesi gerektiğini savunur. Temel anlamda tasvirî özelliğinden dolayı eser hakkında bir değer yargısı taşımaz, daha çok durumu tespit eder. Sosyolojik okumaya yoğun malzeme sunan en güçlü yazınsal türlerden biri, XXI. yüzyıl Rus edebiyatında ön plana çıkmaya başlayan “hekim nesri”dir. Birinci meslekleri doktorluk olan yazarların oluşturdukları bu yazınsal alanda, sanatçılar deneyimlerinden yola çıkarak yaşadıklarını edebiyat eserlerinde aktarırlar. Bunlardan biri de doktor-yazar Andrey Şlyahov’un modern dönem Rus sağlık sistemindeki aksaklıkları son derece çarpıcı bir şekilde yansıttığı Klinik S… adlı eseridir. Bu çalışmada öncelikle çağdaş Rus edebiyatında araştırmacıların odak noktasına çekilen hekim nesrinin özelliklerinden bahsedilmiş, ardından sosyolojik edebiyat eleştirisinin unsurlarından ve niteliklerinden faydalanılarak Klinik S… eseri çözümlenmiştir. Sosyolojik edebiyat eleştirisinin ana metodu olan betimleyici yöntemin benimsendiği çalışmada, yazarın gerçekleri olduğu gibi resimleştirmesinden aslında örtük bir şekilde eleştirisini sunduğu anlaşılmıştır. Bu nedenle makalede yazarın ana fikri üzerinden ilerleyerek bir kurum üzerinden doktorluk mesleği, hekimler, hemşireler, hastalar ve sağlık sistemi, eksiklikleri ve yetersizlikleri ile ön plana çıkarılmak hedeflenmiştir. Böylelikle modern dönem Rus toplumunun derinliklerine inilerek hekim bir yazarın gözünden Rus tıp dünyasının karanlık yüzü farklı bir pencereden açığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
sosyolojik edebiyat eleştirisi, patografik söylem
Abstract
Sociological criticism is the most critical research method that significantly contributes to literary sociology and offers an opportunity to address literary works in a sociological context. The method also aims to gather information in other fields by using literary works in addition to evaluating them. Sociological criticism, assuming that an author, reader, and a work are the outputs of social conditions, argues that a sociological analysis should be performed by considering social life. Due to its defining function, it does not reach a judgment about a literary work, but makes an assessment. The "physician’s prose wiritings", which began to arise in 21th-century Russian literature, is one of the most prominent literary genres that has profound material for sociological analysis. In this literary genre, physician authors convey their experiences to literary works. The Clinic S… is one of those works written by physician-author Andrey Shlyahov who mentioned the troubles in the modern Russian health care system strikingly. This study initially focused on the characteristics of physician prose that has become a common topic of interest and research in contemporary Russian literature and then analyzed the Clinic S… following the principles of sociological literary criticism. Based on the main quality of sociological literary criticism, the descriptive method was adopted in the study. Thus, in a background with a critical and realistic description of being a physician, nurses, patients, and the failures of the Russian health care system, this study would delve into the depths of Russian society and medical world through the eyes of an author.
Keywords
sociological literary criticism, pathographic discourse