Yazar	: Mayramgül Diykanbay  - Reyhan Karkınlı
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2023
Sayı	: 116
Sayfa	: 1027-1046

Özet
Toplumun en önemli ve dönüştürücü unsurlarından biri olan kadın, çağdaş Kırgız edebiyatında Sovyet toplumunun oluşturulma sürecinin temel ögesi olarak kabul edilmiştir. Çalışma, Kırgız kadınının Sovyet dönemindeki bu toplumsal dönüşümle birlikte başlayan evrilişini edebî eserler üzerinden ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda, Sovyetler Birliği döneminde (1924-1989) yazılmış, kadını ön plana çıkaran Sıdık Karaçev’in “Erik Tañında”, Kasım Tınıstanov’un “Maryam menen Köl Boyunda”, Tügölbay Sıdıkbekov’un “Batıyna”, Kasımalı Cantöşev’in “Menin Tagdırım”, Nasirdin Baytemirov’un “Caş Cüröktör”, “Santa”, Cunay Mavlyanov’un “Turmuş”, Zuura Sooronbayeva’nın “Çooçun Kişi”, Sagındık Ömürbayev’in “Zarılbübü” ve Aytkulu Ubukeyev’in “Kız Cigit” olmak üzere on eser incelenmiştir. İçerik analizi yönteminin kullanıldığı çalışmada, devrim öncesi ve sonrası kadının toplumsal ve sosyo-ekonomik konumunun değişimi odağında Kırgız kadınının evriliş süreci ayrıntılı bir şekilde ortaya konulmuştur. Sovyet Dönemi Kırgızistan’da kadının sosyal statüsünün değişiminin kronolojik olarak edebî eserler aracılığıyla sunulması anlamında, çalışmanın edebiyat sosyolojisi alanına da katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Yapılan değerlendirmede zamanla değişen siyasi ve sosyal yapının insanı yeniden üreterek sınırlarını belirlediği, bu durumun da Kırgızistan’ın toplumsal hafızasında bir kadın tipi ve buna bağlı davranış örüntüsü geliştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler
çağdaş Kırgız edebiyatı, kadın, Sovyet ideolojisi

Abstract
Woman, who is one of the most significant and transformative elements of society, has been accepted as the basic element in contemporary Kyrgyz Literature about Soviet society’s formation. This study aims to bring out Kyrgyz woman’s evolution with the social transformation in the Soviet period through literary works. In this respect, ten literary works that highlight the issue of women and which were written during the Soviet Union (1924-1989) have been analyzed such as Sıdık Karaçev’s “Erik Tañında”, Kasım Tınıstanov’s “Maryam menen Köl Boyunda”, Tügölbay Sidıkbekov’s “Batıyna”, Kasımalı Cantöşev’s “Menin Tagdırım”, Nasirdin Baytemirov’s “Caş Cüröktör”, “Santa”, Cunay Mavlyanov’s “Turmuş”, Zuura Sooronbayeva’s “Çooçun Kişi”, Sagındık Ömürbayev’s “Zarılbübü” and Aytkulu Ubukeyev’s “Kız Cigit”. In the study, in which content analysis was used, the evolutionary process of the Kyrgyz woman has been scrutinized through the woman’s change of social and socio-economic position before and after the revolution. The study is thought to contribute to the sociology of literature in the sense that it presents the chronological change of woman’s social status in Kyrgyzstan during the Soviet Union through literary works. It has been concluded as a result of the evaluation made that the political and social structure that changed over time determined its limits by reproducing the human, and this situation developed a female type and a behaviour pattern related to this in the collective memory of Kyrgyzstan.

Keywords
contemporary Kyrgyz literature, woman, Soviet ideology