Yazar	: Nalan Okan Akın
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2024
Sayı	: 117
Sayfa	: 85-100

Özet
Bez bebekler eski dönemlerden bu yana yapılan figür oyuncaklardır. İlk yapım amacı kız çocuklara oyuncak üretmektir. Ancak zaman içinde çocuklar hazır üretim oyuncak bebeklerle oynamaya başlamışlardır. Günümüzde bez bebekler turizm sektörü için üretilmektedirler. Oyuncak olmaktan uzaklaşarak süs eşyası şeklinde yapılıp satılmaktadırlar. Bu bez bebekler “geleneksel” ya da “folklorik” bebekler şeklinde ifade edilmektedirler. Ait oldukları yörenin geleneksel kıyafetlerini yansıtacak şekilde yapılmaktadırlar. Birçoğu hazır plastik bebeklere yöresel kıyafet giydirilerek yapılmaktadır. Ancak bunlardan Kapadokya ve Çomakdağ bebekleri bebeğin ana gövdesinin de geleneksel olarak yapıldığı bebeklerdir. Bunlardan Çomakdağ bebekleri sadece tekstil ürünleri kullanılarak yapılmaktadırlar. Dolayısıyla tam bir bez bebek özelliği göstermektedir. Yapım tekniği sınıflandırılmasında da “sadece tekstil ürünleri kullanılarak yapılan” “çok parçalı” bez bebek şeklinde sınıflandırılmaktadır. Çomakdağ kültürel ve estetik değerlerinin bir sentezi olan “Çomakdağ Bez Bebekleri” literatürde “tasarım” olarak da yer bulmalıdır. Bu bakımdan araştırmacı tarafından çizim ve fotoğraflarla tasarım süreçleri ortaya koyulmuştur. Bu araştırma geleneksel Çomakdağ bez bebeklerinin estetik ve kültürel değerlerine tasarım açısından dikkat çekmektedir. Aynı zamanda eğitim ortamlarında da kültür, estetik ve tasarım bilinci açısından kullanılabilir bir ürün olarak önerilerde bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler
gelenek, kültür, bez bebek, tasarım, estetik

Abstract
Rag dolls are figure toys made since ancient times. The first purpose of production is to produce toys for girls. However, over time, children started to play with ready-made dolls. Today, rag dolls are produced for the tourism sector. They are made and sold as ornaments, moving away from being toys. These rag dolls are referred to as "traditional" or "folkloric" dolls. They are made to reflect the traditional clothes of the region they belong to. Many of them are made by dressing ready-made plastic dolls in local clothes. However, Cappadocia and Çomakdağ dolls are the dolls in which the main body of the doll is also traditionally made. Among these, Çomakdağ dolls are made using only textile products. Therefore, it shows a complete rag doll feature. In the classification of the construction technique, they are classified as "multi-part" rag dolls "made using only textile products". "Çomakdağ Cloth Dolls", which is a synthesis of Çomakdağ cultural and aesthetic values, should also find a place in the literature as "design". In this respect, the researcher revealed the design processes with drawings and photographs. This research draws attention to the aesthetic and cultural values of traditional Çomakdağ rag dolls in terms of design. At the same time, suggestions are made as a product that can be used in terms of culture, aesthetics and design awareness in educational environments.

Keywords
traditional, culture, rag doll, design, aesthetic