1930’lar Aydının Gözünden Devrim İdeolojisi*• Şevket Süreyya Aydemir’in Perspektifinden Kemalizm
(Ideology of Revolution from the Perspectives of 1930s’ Intellectuals Kemalism from the Perspective of Şevket Süreyya Aydemir )

Yazar : Hayriye Gürbüz    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2018
Sayı : 93
Sayfa : 13-33
6184    2630


Özet
Osmanlıdan Cumhuriyete değin devleti merkez alarak var olabilmiş Türk aydını, 1930’larda “Devlet nasıl kurtulur?” sorusundan “Devlet nasıl varlığını devam ettirir ve nasıl modernleşir?” sorusuna geçmiş ve kendisine yüklediği misyonla siyasi iktidarı yönlendirmeye çalışmıştır. Bu yönlendirme siyasi iktidara muhalif aydın figürü çizerek gerçekleşebileceği gibi, siyasi iktidarı destekleyici, olumlayıcı bir tavırla da gerçekleştirilebilecektir. 1930’ların öncü hareketlerinden Kadro dergisi ve bu derginin ideoloğu Şevket Süreyya, siyasi iktidarı olumlayarak yönlendirme yolunu seçmiş ve devrimin ideolojisi Kemalizmi bu bakış açısı ile yorumlamıştır. Ancak 1930lar aydınının devrim için uygun gördüğü ideolojinin Kemalizm ile birebir örtüştüğünü söylemek de güçtür. Devlet odaklı, devletin memuru, devlet kapısında yetişmiş olan Türk aydını, küçük nüanslarla da olsa kendi farklılığını ortaya koymaktadır. Bu makale küçük nüansları 1930’larda ortaya koyan, 1960’lara geldiğinde nüansları giderek artan Şevket Süreyya Aydemir’e odaklanmaktadır. 1930’lar ve 1960’lar arasındaki fark ise 1960’larda varlık nedeninin siyasi iktidara bağlı olmamasıdır. Şevket Süreyya özelinde Türk aydını, 1930’larda siyasi iktidarın çizdiği sınırlar içerisinde var olabilmekte, bu dar hayat sahasında hem siyasi iktidara hem halka yol göstermeye çalışmaktadır. Ancak, Kemalizmi sorgulamaktan kaçınmasına rağmen Türk aydını eleştiricidir. Şevket Süreyya da siyasi iktidarla kurduğu sınırlı ortaklığa rağmen eleştirel düşünceye sahiptir ve devrim için öngördüğü ideoloji Kemalizm ile birebir örtüşmemektedir. Bu örtüşmeme halinin en belirgin olduğu yerler milliyetçilik, halkçılık ve devletçilik ilkeleridir.

Anahtar Kelimeler
Şevket Süreyya Aydemir; Kemalizm; devrim; ideoloji; aydın

Abstract
Turkish intellectuals who has survived by taking the “state” as a pivot from Ottoman Empire till the Republic has switched to the questioning of “How does the state continue its existence and how does it modernize itself?” in 1930s from “How is the state established?” and tried to govern the political power with this mission attached themselves. This governance could be occurred by drawing of a dissent intellectualist figure to the political power or with a supportive and favorable manner of political power. Kadro journal which is a pioneer movement of the 1930s and its ideologist Şevket Süreyya chosen to govern political power with supportive manner and interpreted the Kemalism-ideology of revolution from this perspective. However, it is also difficult to say that the revolution ideology of 1930s overlaps directly with Kemalism. Turkish intellectual who is trained at the state, an officer at the government and state-oriented, reveal its own differences even with small nuances. This article focuses on Şevket Süreyya Aydemir, who revealed these small nuances in 1930s with further growing nuances in 1960s. The difference between the 1930s and 1960s is that in the 1960s the reason for existence did not depend on political power. Turkish intellectual, specific to Şevket Süreyya,can exist within the boundaries drawn by political power in the 1930s, was trying to lead both political power and the public in this narrow living area. However, the Turkish intellectuals were critical despite their avoidance of criticism of Kemalism. Şevket Süreyya had critical thoughts despite the limited partnership with political power and his ideology for the revolution did not coincide with Kemalism. The places where this non-overlap is most obvious are the principles of nationalism, populism and etatism.

Keywords
Şevket Süreyya Aydemir; Kemalism; revolution; ideology; intelelctual