Fikret Demirağ’ın “Hüzün Ana” Kitabındaki Şiirlerde Folklorik Ögeler
(The Folkloric Elements in Fikret Demirağ's Book "Hüzün Ana” )

Yazar : Hatice Kayhan    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2024
Sayı : 119
Sayfa : 621-634
    


Özet
Fikret Demirağ, Kıbrıs Türk şiirinde önemli bir yere sahiptir. Soyut şiirden zamanla toplumcu gerçekçi şiire yönelen Demirağ, Türkiye’de bulunduğu dönemlerde tanıştığı II. Yeni Şiiri’ni Kıbrıs’a taşıyan şairlerdendir. Yaşamı boyunca şiirden kopmayan şair, şiirlerini içinde yaşadığı toplumun sıkıntıları, toplumsal ve kültürel yapısı üzerine kurgulamıştır. Demirağ, özellikle Ada’da 1960’lı yıllara kadar süren iki toplumlu yaşamın sıkıntıları, savaş ortamında üreten milliyetçi şairlerin ardından, Kıbrıs Türk şiirine yeni bir soluk ve söyleyiş getirmiştir. 1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti ile Ada’da başlayan yeni sürecin, geçmişteki üzüntü ve acı dolu yılların etkileri sanatçıların eserlerine konu olmaya devam etmiştir. Demirağ, genel olarak bakıldığında bu tür söylemlerin dışında kalmaya çalıştığını ifade etse de ortaya koyduğu eserlerde kötü günlerin derin izlerini şiirlerinde bulmak mümkündür. “Hüzün Ana” adlı şiir kitabında, acı gerçekleriyle savaşı yaşamış olan ve bundan en çok etkilendiğini düşündüğü annelerin dilinden aktarmıştır. Şiirlerini zengin bir kültürel sözvarlığıyla işleyen şair, Kıbrıs insanının günlük yaşantısını oluşturan folklorik, kültürel bir çok söylemi ve yaşantıyı da şiirlerinde sıklıkla kullanmıştır. Toplumlar değişen, gelişen, modernleşen yaşamla beraber bu tür kültürel birikimlerini ve zenginliklerini giderek unutabilir veya uygulama alanlarını sınırlandırabilir. Ancak, Kıbrıs Türkleri, küçük bir toplum olmanın getirdiği özelliklerden dolayı toplum yaşantısında geçmişten günümüze süregelen halk inanışları, örf, adet ve gelenekleri yaşatabilmeyi başarmıştır. Bu çalışmada şairin şiirleri taşıdığı folklor ögeler açısından incelemeye tabi tutulmuştur. Şiirler betimsel araştırma yöntemiyle analiz edilmiştir. Fikret Demirağ’ın şiirlerinde halkın içinden gelen söyleyiş, yaşayış biçimlerini benimsediği görülmektedir. Özellikle halk inançları, atasözleri-deyimler, dua ve beddua gibi folklorik ögeler şiirlerinde geniş bir yer tutmaktadır.

Anahtar Kelimeler
Fikret Demirağ, Kıbrıs Türk şiiri, Hüzün Ana, folklor, folklorik ögeler

Abstract
Fikret Demirağ holds a very important place in Turkish Cypriot poetry. In Turkey, he became acquainted with İkinci Yeni Şiir (the Second New Wave), and as one of the prominent representatives of abstract poetry, he introduced this poetry movement into Turkish Cypriot literature. In his poetry, the prominent themes were built upon social distress, social and cultural structures of the community he was living in. In this study, we will examine the folkloric elements found in the poetry of Demirağ, in his book entitled “Hüzün Ana” (Mother Sadness). Turkish Cypriot poetry has gained a new discourse and a new wave with the poetry of Demirdağ, after years of being under the influence of the nationalist poets who had penned their works in the distressful environment of a two-community island during 1960s. The painful memories of the past continued to be the theme of the artists, even after the new process which was begun in 1960 with the foundation of Republic of Cyprus. Although Demirağ expressed that he tried to remain above the fray of those kinds of discourses, it is possible to find the soul shattering traces of those painful days in his poetry. In his book “Hüzün Ana” (Mother Sadness), he decided to use the voice of the mothers in his narration, as he believed that they were the most affected by the ugly truth of war. Along with the incorporated pattern of rich cultural vocabulary, the poet frequently used various folkloric and cultural discourses integral to the everyday life of a Cypriot. It is obvious that the cultural accumulation can be lost gradually through the modernization of economic and social life, or that cultural richness can be limited in terms of practices. However, taking the advantage of being a small community, the Turkish Cypriots are able to maintain a great deal of their traditions, customs, beliefs and practices. This study examines the traces of these folkloric elements in the works of Fikret Demirağ by employing the descriptive research method for the analysis of his poems. In the poetry of Fikret Demirağ, it is clear to see that he employed both the folk speech and the manner of life of his community. He widely used especially the folkloric elements such as folk beliefs, proverbs, sayings, prayers and maledictions in his poetry.

Keywords
Fikret Demirağ, Turkish Cypriot poetry, Hüzün Ana, folk, folklorik elements