Yazar	: Erdoğan Altınkaynak  -Vedi Aşkaroğlu
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2024
Sayı	: 119
Sayfa	: 607-620

Özet
Folklorun tanım ve kapsam alanı farklı ülke ve kültürlerde değişik şekilde kullanılmakta ve uygulanmaktadır. Ortaya konulan kuramlar da buna göre eleştiri alabilmektedir. Türkiye’de folklor araştırmalarında kullanılan yöntemler arasında Bascom’un işlevsel kuramı da yer almaktadır. Ancak bu kuramın Türkiye’deki folklor çalışmalarının kapsam alanıyla ilgili olarak eksiklikleri bulunmaktadır. Bascom’un folklorun işlevlerine ait kuramı dört temel unsura dayanmaktadır. Bunlar: (a) Hoşca vakit geçirme, eğlenme ve eğlendirme; (b) Değerlere, toplum kurallarına ve törelere destek verme; (c) Eğitim veya kültürün gelecek kuşaklara aktarılması ve (d) Kişisel ve toplumsal baskılardan kaçıp kurtulma şeklinde belirlemiştir. Bu işlevlere İlhan Başgöz tarafından “Protesto” işlevi eklenmiştir. Sıralanan işlevler Türk Halk Edebiyatı ve Halk Bilimini oluşturan ürünler içerisinde ekonomik, sosyolojik, psikolojik ve etnolojik açılardan yetersiz kalmaktadır. Bu çalışmada, folklorun işlevlerine ek olarak “Ekonomik getiri ve kazanç elde etmek”, “Sosyal dayanışmayı ve yardımlaşmayı sağlamak”, “Biyolojik ve psikolojik rahatlamayı sağlamak”, “Milli ve bireysel bilincin oluşmasına katkı sağlamak”, “Vücut egzersizleri yapmada kullanılmak”, “Yalnızlık korkusunu üzerinden atmak”, “Bilim, Sanat ve edebiyata ilham kaynaklığı etmek” ve “Anlatım ve ifadeye zenginlik katmak” gibi işlevlerin de incelemeler ve değerlendirmelerde hesaba katılarak kuramın genişletilmesi gerektiği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler
folklor araştırmaları, folklorun işlevleri, işlevsel kuram, yapısalcılık, psikanaliz

Abstract
The definition, application and scope of folklore are held differently in various countries and cultures. The theories / approaches / methods put forward are criticised for this reason. Among the theories applied widely in folklore researches in Türkiye is Bascom’s functional theory. Yet, this theory has several important defects stemming from the scope and application of folklore in Türkiye. Bascom’s functional theory is based upon four basic principles. These are: (a) “Having good time, entertainment and enjoyment”, (b) “Supporting values, social norms and traditions”, (c) “Transmission of education and culture to new generations”, and (d) “Overcoming personal and social pressure”. İlhan Başgöz added a new function to these, which is “Protesting”. These functions are inadequate in products of Turkish Folk Literature and Folklore as they do not include all the economic, sociologic, psychologic and ethnologic influences. In addition to these functions, in the article, we have discussed scientifically the practices of some folkloric products and come up with additional new functions, which are “Having an income, economic support”, “Facilitaing and increasing solidarity and charity”, “Facilitating physical and psychological relief”, “Contributing to the formation of personal and national consciousness”, “Helping in pysical activity and training”, “Getting rid of the feeling of loneliness and helplessness (solace)”, “Offering a source of inspiration for science, art, cinema and literature”, and “Increasing the power and influence of verbal expression”.

Keywords
folklor studies, functions of folklore, functional theory, structuralism, psychoanalysis