Türk Kültüründe Güzellik Algısı Bağlamında Güzellemeler
(Praise in the Context of the Perception of Beauty in Turkish Culture and Folk Songs
)
|
Yazar
|
:
Yavuz Şen
-Ülkü Sevim Şen
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2025
|
|
Sayı |
:
123
|
|
Sayfa |
:
839-866
|
|
|
Özet
Türk kültüründe önemli bir kültür aktarıcısı/taşıyıcısı olan türkülerde güzel kelimesinin kullanımı ve güzellik betimlemeleri oldukça yaygındır. Türk halkının
güzellik algısına dair izleri, söz ve ezgileriyle halk edebiyatı ve halk müziğini birleştiren türkülerde görmek mümkündür. Bu çalışma kapsamında TRT Türk halk
müziği repertuvarındaki türkülerin sözlerinde yer alan sevgili, şehir, doğa vb. gibi
unsurlara yönelik övgü ve güzellemelerin yer aldığı güzelleme türündeki eserler
incelenmiştir. Eserlerin sayıca fazla olması nedeniyle bazı örnekler seçilmiş; güzelleme türünden üçü insan/aşk, ikisi şehir, birer tanesi de hayvan ve çalgı türküsü
olmak üzere yedi eser ele alınmıştır. Türküler, Anadolu insanının yaşanmışlıklarından damıtıldığı için kültürel kimliğimizden izler taşır. Onları etkileyici kılan, güçlü
söz sanatlarıyla birlikte belirli makamsal, ritmik ve müzikal bir ileti sunmalarıdır.
Özellikle kültürel anlamda türküler, Türk kültürünün tüm inceliklerini özünde barındıran bir yapıya sahiptir. Türküler, Türk insanının güzellik algısının estetik, felsefi, sosyolojik ve folklorik yönleri bağlamında incelendikçe, kültürel mirasımızın
zenginliği ve çeşitliliği, güzele duyulan özlem, güzeli ararken
zahirî aşktan bâtıni aşka yönelme, güzel düşünme ve güzel mekânlarda
yaşama arzusu gibi Anadolu insanının iç dünyasını yansıtan izlekler görülecektir.
Anahtar Kelimeler
Türk kültürü, estetik, âşık, türkü, güzelleme
Abstract
The use of the word ‘beautiful’ and descriptions of beauty are quite common in
folk songs, which are an important cultural transmitter/carrier in Turkish culture. It
is possible to see traces of the Turkish people’s perception of beauty in folk songs
that combine folk literature and folk music with their lyrics and melodies. Within
the scope of this study, folk songs in the TRT Turkish folk music repertoire were
analysed in which praise and beautification of elements such as lover, city, nature,
etc. were included in the lyrics. Due to the large number of works, some examples
were selected; seven works, three of which are human/love songs, two of which are
city songs, and one of which is an animal and instrument song, were analysed. Folk
songs bear traces of our cultural identity as they are distilled from the experiences
of Anatolian people. What makes them impressive is that they present a specific
maqam, rhythmic and musical message together with strong word arts. Especially in
the cultural sense, folk songs have a structure that contains all the subtleties of Turkish
culture in its essence. As the folk songs are analysed in the context of aesthetic,
philosophical, sociological and folkloric aspects of Turkish people’s perception
of beauty, the richness and diversity of our cultural heritage, the longing for the
beautiful, the tendency to turn from physical love to spiritual love while searching
for beauty, the desire to think beautifully and live in beautiful places will be seen.
Keywords
Turkish culture, aesthetics, minstrel, folk song, praise