Dilsel Manzara: Konusu, Teoriler, Yöntemler, Örnek Çalışmalar
(Linguistic Landscapes: Topics, Theories, Methods, Case Studies )

Yazar : Ebru Cırık    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2025
Sayı : 121
Sayfa : 137-156
    


Özet
Kamusal alanda üzerinde yazı ve görsel bulunan işaretler, bilim adamları yanında toplumda dil ve kültüre meraklı geniş bir kesimin de ilgisini çeker. Bu nedenle konu, sokaktaki yazılı işaretler sevilen bir araştırma ve tartışma nesnesidir. Yazılanların önemli bir kısmı, daha çok tepkiseldir. Kamuoyu tepkisi sokaktaki yazılı işaretlerin oluşmasında önemli bir rol oynadığı için insanların sokaktaki yazılı işaretlere verdiği tepkilerin kendisi de ilgi çekici bir araştırma konusudur. Ancak konuyu 2000’li yıllardan sonra belli teori ve yöntemler çerçevesinde incelemeye çalışan yeni bir araştırma alanı ortaya çıkmıştır. İngilizce kaynaklarda Lingusitic landscapes olarak da yaygınlaşan bu alanı Türkçede Dilsel Manzara ya da Dilsel Görünüm terimleri ile karşılayabiliriz. Toplumsal dilbilimin bir alt disiplini olan dilsel manzara araştırmaları; kamusal alanda üzerinde yazı ve görsel bulunan işaretlere odaklanmakta ve farklı disiplinlerle iş birliği yaparak hızla gelişmektedir. Araştırmalarda; resmi yazılar, şirket ve iş yeri adları, yön işaretleri, duvar yazıları gibi kamusal alanlardaki metinler ve görseller incelenmektedir. Farklı disiplinlerin bulgu ve teorilerini kapsayıcı bir çerçeve içinde formüle etme girişimleri, dilsel manzara araştırmaların belirgin özellikleri arasındadır. Alanla ilgili literatür yeni teoriler, fikirler, yaklaşımlar ve yöntem tartışmalarıyla sürekli genişlemektedir. DM araştırmacıları, etnografya, antropoloji ve uygulamalı dilbilim gibi farklı disiplinlerden farklı araştırma tekniklerini bir araya getirerek yenilikçi araştırma yöntemleri uyguluyorlar. Ayrıca, nitel ve nicel yöntemlerin kombinasyonları giderek daha fazla kullanılıyor. Veri toplama araçları arasında dijital fotoğraflar, videolar, kayıtlar, yüz yüze görüşmeler, standartlaştırılmış anketler ve katılımcı gözlem yer alıyor. Farklı analitik teknikler de kapsamlı bir şekilde kullanılıyor. DM araştırmalarında kullanılan yöntemlerle ilgili tartışmalar genellikle veri analizine odaklanıyor. Uygulamalı dilbilim, sosyolinguistik ve diğer disiplinlerdeki araştırmacılar, istatistiksel yöntemler, gövde analizi, etnografik araştırma, bağlam ve söylem analizi dahil olmak üzere çeşitli yöntemler kullanıyor. Bu yazıda, dilsel manzara alanının kapsamı ve tanımı incelenmekte, öne çıkan teoriler ve çalışmalar tanıtılmakta; farklı yaklaşımların bu alanın sınırlarını sürekli olarak nasıl genişlettiği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler
Dilsel manzara, çok dillilik, dil politikaları, süper çeşitlilik

Abstract
Signs with scripts and images in the public sphere are of interest not only to scholars, but also to a wide range of societies interested in language and culture. Written signs on the street are therefore a popular object of academic research and discussion. A significant part of what is written contains old-fashioned opinions. As public reactions play an important role in the formation of street signs, people's reactions to street signs are an interesting research topic. However, since the 2000s, a new field of research has emerged that attempts to examine the issue within the framework of certain theories and methods. This field, which has become widespread in English sources as a linguistic landscape, can be referred to as Dilsel Manzara or Dilsel Görünüm in Turkish. Linguistic landscape research is a sub-field of sociolinguistics. It focuses on signs with text and images in public spaces, and is rapidly developing in cooperation with different disciplines. In research, texts and images in public spaces such as official inscriptions, company and workplace names, direction signs, and graffiti are analyzed. Attempts to formulate the findings and theories of different disciplines within an inclusive framework are among the distinctive features of linguistic landscape research. The literature in this field is constantly expanding, with new theories, ideas, approaches, and methodological debates. Researchers in language landscape studies have been applying innovative research methods, bringing together different research techniques from different disciplines such as ethnography, anthropology, and applied linguistics. Moreover, a combination of qualitative and quantitative methods is being increasingly employed. Data collection tools include digital photographs, videos, recordings, face-to-face interviews, standardized questionnaires, and participant observation. Different analytical techniques have also been extensively used. The debate about the methods used in LL research is often centered on data analysis. Researchers in applied linguistics, sociolinguistics, and other disciplines use a variety of methods, including statistical methods, corpus analysis, ethnographic research, context, and discourse analysis. This paper examines the scope and definition of the field of linguistic landscape, introduces prominent theories and studies, and highlights how different approaches have continuously expanded the boundaries of the field.

Keywords
Linguistic landscapes, multilingualism, language policies, superdiversity