Selamlaşma Bağlamında Üsküdar/Selami Ali Efendi Menkıbesinin Göstergebilim Açısından İncelenmesi
(Examination of Üsküdar/Selami Ali Efendi Manqabat in Terms of Salutation in Terms of Semiotics
)
|
Yazar
|
:
Nursel Uyanıker
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2018-Mayıs
|
|
Sayı |
:
94
|
|
Sayfa |
:
73-85
|
 4515  3502
|
Özet
XVII. yüzyılda yaşamış olan Selami Ali Efendi, Aziz Mahmud Hüdâyî erkânına müntesip,
Celvetî kolunun dört büyük şubesinden olan ve kendi adıyla anılan Selamiyye kolunun şeyhidir.
Çalışmanın amacı; Celvetiyye tarikatının Selamiyye kolunun kurucusu olan Selami Ali Efendi’nin;
“Selamsız Şeyh” menakıbından hareketle, Üsküdar ilçesi, Selami Ali (Selamsız) caddesine adını
vermesini ve menkıbesinin çözümlenerek Türk-İslam kültüründe görgü kurallarının önemini belirtmektir.
Çalışma, göstergebilim teorisi bağlamında, Adlandırma Bilimi (Onomasiology)
çerçevesinde ve edebiyat metin inceleme yöntemlerine göre ele alınıp değerlendirilecektir.
Göstergebilim, bir metnin ya da söylemin yüzey yapısından hareketle derin yapısına ulaşmak ve
onu anlamlandırmak amacıyla, çeşitli kavramlara dayanarak çözümleme yöntemleri sunmuştur. Bu
çalışmada R. Barthes ve A. J. Greimas’ın geliştirdiği anlam göstergebilimi çözümleme yönteminde
yer alan bazı kavram ve çözümleme araçlarından yararlanılıp Selami Ali Efendi’nin menkıbesi
incelenmiştir. Çalışma, Türk efsane ve menkıbelerinden hareketle adlandırma bilimi bağlamında
ve belirli bir yer bazında ele alınıp incelenirse; verilen isimle, o yerin anlamlandırılmasının manevî
bir sebebe bağlandığı etraflıca ortaya konulup anlaşılabilir
Anahtar Kelimeler
göstergebilim, adlandırma bilimi, Selami Ali Efendi, menkıbe, selamlaşma
Abstract
Selami Ali Efendi who lived in the 17th century, was a member of Aziz Mahmud Hüdâyî
community, and the sheikh of one of the four major branches of Celvetî sect known as “Selamiyye”.
The purpose of this study is to point out the significance of social conventions in Turkish-Islamic
community by analyzing the legend of Selami Ali Efendi, the founder of “Selimiye”, one of the
branches of Celvetiyye sect (known as Selamsız Sheikh), who gave his name to a street (Selami
Ali, known as Selamsız) in Üsküdar.
The study will be evaluated within the framework of onomasiology according to
semiotics theory using literature text analysis method. Semiotics has offered analysis methods
based on various concepts in order to reach and understand the deep structure of a text or discourse
by moving from the surface structure. In this study, Selami Ali Efendi’s menqabat was analyzed
by using analysis tools in the methodological analysis method developed by R. Barthes and A.
J. Greimas. Analyzed within the context of onomasiology for this specific place starting from
Turkish legend and menqabat, it can be suggested that the meaning of the place is connected to a
spiritual cause by the given name.
Keywords
semiotics, onomasiology, Selami Ali Efendi, menkıbe, greeting