Mitolojilerin Kültür Kahramanlarından Antik Uzaylılar Teorisinin Uygarlaştırıcı Dünya Dışı Varlıklarına
(From Cultural Heroes of Mythologies to Civilizing Extraterrestrials of Ancient Alien Theory )

Yazar : Mehmet Aça  -Buket Çapoğlu  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2025
Sayı : 121
Sayfa : 1-22
    


Özet
Günümüzün akılcı ve bilimci insanı, uygarlık kapsamına giren gelişmeleri mucitlerle bilim insanlarının zekâsına, merakına, yeteneğine ve çabalarına bağlarken kadim insanlık bütün bu gelişmeleri panteonlara, doğa ruhlarına, demonik varlıklara, kutsal hayvanlarla bitkilere, ilk ya da kurucu atalara dayandırmaktaydı. İnsanlığın ilerleyip gelişmesini isteyen doğaüstü varlıklar, seçtikleri insanlara çeşitli araçlarla (ilham, rüya vd.) bilgi ve teknolojiyi iletiyor, onlar da doğaüstü varlıklardan edindikleri bilgi ve teknolojiyi diğer insanlara sunuyorlardı. Mitolojik anlatılarda doğaüstü varlıklar olarak karşımıza çıkan bu “kültür kahramanları”, zamanla insanlara ve hayvanlara da dönüşmüşlerdir. Dinsel düşünce ise bu kültür kahramanlarını Tanrı’ya, peygamberlere, velilere ve azizlere dönüştürmüştür. Yaşanan akıl ve bilimsel bilgi çağı, miti devre dışı bırakarak insanlığa kültür ya da uygarlığa dair her ne varsa - iklim ve çevrenin rolünü de göz ardı etmeden- kendi zorunluluklarının, aklının, ilgisinin, arzusunun, hırsının ve becerisinin ürünü olduğunu öğretmiştir. Fakat bu akılcı ve aydınlanmacı tutum, mit ve din odaklı eski yaklaşımları bütünüyle ortadan kaldıramamıştır. Tanrı, peygamber, veli, aziz odaklı yaklaşımlar, dinlerin etkisiyle günümüze kadar gelebilmiştir. Bu yaklaşıma bir de kadim insanlığın mit ve din odaklı bu yaklaşımlarını sekülerize eden, mitlerin ve dinlerin uygarlaşma süreciyle ilgili anlatılarını kahramanlar ve semboller üzerinden dünya dışı varlıklara (Antik Uzaylılar) bağlayarak yorumlayan bir yaklaşım eklenmiştir. Bu çalışmada, kadim insanlığın mitleriyle dinsel anlatılarında ifadesini bulan uygarlaştırıcı arketipinin, “antik uzaylılar teorisi” diye adlandırılan bu son yaklaşımın temsilcileri tarafından nasıl bilimin argümanlarından yola çıkılarak sekülerize edildiği izah edilmeye, argümanlarını hangi anlatıları ve sembolleri nasıl yorumlayarak geliştirdikleri gözler önüne serilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmayla uygarlığın insanlığa doğaüstü varlıklar tarafından getirildiğine dair inancın akla ve bilimsel bilgiye rağmen bir şekilde diri tutulduğu; antik uzaylı tasarımının bütünüyle “kültür kahramanı” arketipinin sekülerize edilmiş bir versiyonu olduğu; antik uzaylılar teorisi olarak adlandırılan bu görüşün temsilcilerinin insan aklına ve kapasitesine yönelik yaklaşımlarının insanı doğaüstü varlıklar ve Tanrılar karşısında bütünüyle edilgen bir konumda gören kadim yaklaşımlardan pek de farklı olmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler
Uygarlaşma, kültür kahramanı, mitik düşünce, dinsel düşünce, dünya dışı varlıklar

Abstract
While today's rational people, who evaluate everything through science, attribute the developments that fall within the scope of civilization to the intelligence, curiosity, talent and efforts of inventors and scientists, ancient humanity attributed all these developments to pantheons, nature spirits, demonic beings, sacred animals and plants, first (or original) ancestors. According to ancient beliefs, these “higher” people, who could have mystical experiences, were merely intermediaries or transmitters in the process of civilization. Supernatural beings, who wanted humanity to progress and develop, transmitted knowledge and technology to the people they chose through various means (inspiration, dreams, etc.), and they, in turn, offered the knowledge and technology they acquired from supernatural beings to other people. These “heroes of culture”, who appear as supernatural beings in mythological narratives, have also transformed into humans and animals over time. Religious thought transformed these cultural heroes into prophets, saints and guardians. The age of reason and scientific knowledge has bypassed myth and taught humanity that whatever is cultural or civilizational is the product of its own imperatives, reason, interest, desire, ambition and skill - not ignoring the role of climate and environment. However, this rational and enlightened attitude could not completely eradicate the old approaches centered on myth and religion. Approaches centered on God, prophets, guardians and saints have survived to the present day under the influence of religions. Another approach has been added to these, which secularizes these myth and religion-oriented approaches of ancient humanity and interprets the narratives of myths and religions about the civilization process by linking them to extraterrestrials (ancien taliens) through heroes and symbols. In this study, we have tried to explain how the civilizing archetype, which finds expression in the myths and religious narratives of ancient humanity, has been secularized by the representatives of this last approach, called “ancient alien theory”, based on the arguments of science, and how they develop their arguments by interpreting various narratives and symbols. This study concludes that the belief that civilization was brought to humanity by supernatural beings is somehow kept alive despite reason and scientific knowledge, that the ancient alien design is a secularized version of the “cultural hero” archetype, and that the approach of the representatives of this view, called the ancient alien theory, towards human reason and capacity is not much different from the ancient approaches that see human beings in a completely passive position in the face of supernatural beings and gods.

Keywords
Civilization, cultural hero, mythic thought, religious thought, extraterrestrials