An Overview of the Psychological Effects of the Earthquakes in Türkiye through Five Stories
(Türkiye’de Yaşanan Depremlerin Psikolojik Etkilerine Beş Öykü Üzerinden Bir Bakış
)
|
Yazar
|
:
Tülin Arseven
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2024
|
|
Sayı |
:
120-Ek
|
|
Sayfa |
:
1287-1300
|
|
|
Özet
Türk edebiyatında deprem temalı edebî metinlerin sayısı, Türkiye’de yaşanan depremlerin sıklığı ve etkileri ile ters orantılıdır. Deprem konulu edebî metinlerin büyük bölümü, depremin ekonomik sonuçlarını tartışmaya açmaktadır. Depremin neden olduğu ekonomik kayıplar elbette önemli bir sorundur ve bu konunun edebî metinlerde ele alınması da doğaldır. Ancak depremlerin bireyin psikolojisi üzerinde yarattığı etki de ekonomik kayıplar kadar önemli bir konudur. Buna karşın depremlerin bireyin psikolojik durumuna etkisini ele alan edebî metin sayısı azdır. Buna bağlı olarak depremin psikolojik etkileri hakkında yazılmış az sayıda öykü vardır. Bu öykülerin de büyük bölümü 1999 Gölcük depremi hakkındadır. Gölcük depremi, çok büyük can ve mal kaybına yol açmış ve ekonomik ve psikolojik açıdan önemli sonuçlar doğurmuştur. Bu çalışma, depremin insan psikolojisi üzerindeki etkilerine ilişkin Türk edebiyatında yer alan deprem temalı öyküleri inceleyen nitel bir araştırmadır. Bu çalışmada örnek olarak seçilen beş öykü analiz edilmiştir. Amaçlı örnekleme tekniği kullanılarak 1999 Gölcük Depremi sonrasında yazılmış ve odağına Gölcük depreminin psikolojik etkilerini alan beş öykü seçilmiştir. Seçilen öyküler, tür ve biçim yönünden farklı özellikler taşımaktadır. Öyküler, son dönem Türk edebiyatının önemli yazarları olan Orhan Duru, Mebuse Tekay, Hakan Şenocak, Ahmet Ümit ve Barış Bıçakçı’ya aittir. Öykü seçiminde öykünün bireyin iç dünyasının farklı yönlerini ele almasına dikkat edilmiştir. Öyküler (Yataktan Nasıl Düştüm, Yanlış İnsan, Sevgili Nefret, Faylar Kırılmadan ve İyilikseverler), depremin bireylerde yarattığı psikolojik sorunların metinlerde hangi yönleriyle ele alındığı sorgulamasına odaklanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda depremlerin insanların ruh ve akıl sağlığı üzerindeki yıkıcı etkileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Öykü türünün, depremi yaşayan insanların duygu durumlarını anlamada ve empati kurmada önemli bir rol oynadığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
deprem, öykü, Türk edebiyatı, Türkiye, Gölcük
Abstract
The number of earthquake-themed literary texts in Turkish literature is inversely proportional to the frequency and impact of earthquakes in Turkey. This study examines earthquake-themed stories in Turkish literature regarding the effects of earthquakes on human psychology. Economic losses caused by earthquakes are, of course, an essential issue. It is also natural to deal with this issue in literary texts. The psychological impact of earthquakes is as crucial as economic losses. On the other hand, few literary texts deal with the psychological effects of earthquakes. Accordingly, few stories have been written about the psychological impacts of the earthquake, most of which are about the 1999 Gölcük earthquake. The Gölcük earthquake caused extensive damage with economic and psychological consequences. This study is based on qualitative research, whereby five stories written after the 1999 Gölcük Earthquake were selected using the purposive sampling method. The stories (How I Fell Out of Bed, The Wrong Person, Dear Hate, Without Breaking Faults, and Benefactors) were analysed by focusing on the inquiry of which aspects of the stories address the psychological problems caused by the earthquake on individuals. The selected stories have different characteristics in terms of genre and format. The stories belong to Orhan Duru, Mebuse Tekay, Hakan Şenocak, Ahmet Ümit and Barış Bıçakçı, who are renowned authors of recent Turkish literature. In the selection of the story, I paid attention to the stories dealing with different aspects of individuals’ inner world. As a result of the analysis, the destructive effects of earthquakes on people's mental and spiritual health were determined showing that short-stories, as an important literary genre helps us understand and empathize with people who survived an earthquake.
Keywords
earthquake, short-story, Turkish literature, Türkiye, Gölcük