Sedat Veyis Örnek’in Öykülerinde “Mekân” Algısı
(“Space” Peeption of Sedat Veyis Örnek’s in Stories
)
Yazar
|
:
Tuğçe Erdal
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
Baskı Yılı |
:
2015
|
Sayı |
:
82
|
Sayfa |
:
393-405
|
1650 1020
|
Özet
Halkbilimi alanında çalışan hemen her araştırmacı Sedat Veyis Örnek adını ve eserlerini bilir.
Sedat Veyis Örnek, 1927-1980 yıllarındaki 53 senelik ömründe pek çok bilimsel ve edebî çalış-
maya imzasını atmıştır. Örnek’in birçok kitabı ve makaleleri alana önemli katkılar sağlamaktadır.
Ancak Sedat Veyis Örnek’in halk bilimine bilimsel katkılar sağlayan akademik kişiliği yanında
belki de herkes tarafından bilinmeyen bir de edebî kişiliği vardır. Örnek’in gün yüzüne pek çıkma-
mış öyküleri, eleştiri yazıları, kısa oyunları, çevirileri de bulunmaktadır. Akademisyenliğinin yanı
sıra edebi metinleri Sedat Veyis Örnek’in çok yönlülüğünü ortaya koymaktadır. Bu çalışmada
Sedat Veyis Örnek’in başta Sivas Hakikat Gazetesinde olmak üzere 1947–1965 yılları arasında
yazdığı toplam on dokuz öyküde geçen mekân tasvirlerine ve kullanımlarına değinilecektir. Edebi
eserlerde ve halk edebiyatının sözlü anlatı türlerinde dahi mekânın eserden bağımsız düşünülmesi
mümkün değildir. Hatta mekân ve eser bağlantısında en önemli yeri eserin yaratıcısı almaktadır.
Zira mekânların tasavvurunda yaratıcının karakteristik ve psikolojik izleri bulunur. Bu sebeple
metinlerde geçen mekânlar incelenirken yazarı hakkında ipuçlarına ihtiyaç duyulabilir. Bu bağ-
lamda incelenecek olan on dokuz öyküde Sedat Veyis Örnek’in gerek hayatından gerekse hayata
yansıyan psikolojik akislerden bahsetmek gerekmektedir. Örnek’in öykülerinde geçen meyhane,
kahvehane, hapishane, meydan, mezarlık gibi mekânlar bu bakış açısına göre değerlendirilecek-
tir. Bu çalışmada ele alınan mekânlar yazarın muhayyilesine ve öyküde kullandığı bağlama göre
incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Sedat Veyis Örnek, öykü, mekân, algı, halkbilimi
Abstract
Name of Sedat Veyis Örnek and his works are recognized by almost everybody that works
in the field of folklore. Sedat Veyis Örnek, who lived for 53 years, signed a lot of academic and
literary works between 1927 and 1980. Örnek’s studies contributed significant knowledge to the
field of folklore. However, he had a literary character that was not known by everybody besides
contributing signitific knowledge to the field of folklore. Örnek did many story critiques and short
theatres that were not well known by everybody and also translations. Beside of his academic cha-
racter, his literary texts were revealed his versatility. In this study, we mentioned about description
and usage of places in which passed the nineteen stories that were written by Sedat Veyis Örnek
on the Sivas Hakikat Newspaper between 1957-1965. Thinking is not possible for that places
independent from stories in the literary works and verbal story of folk literature. In fact, creators
of works take significant places on the connection of place and works. Because Characteristic
and psychological signs of creator exist on the descriptions of the places. For this reason, when
places that are mentioned in the works are examined, clues about author should be necessary.
In these nineteen examining stories, it is needed that Sedat Veyis Örnek’s life and pyscological
reflection to the life must be mentioned. Taverns, coffee houses, prisons, squares, cemetery, and
etc places which were mentioned in the Örnek’s story are evaluated according to this aspect. The
places which were mentioned in the works are evaluated according to author’s imagination and
used context.
Keywords
Sedat Veyis Örnek, story, space, perception, folklore