Yazar	: Feza Tansuğ
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2017
Sayı	: 89
Sayfa	: 59-66
6828    2503

Özet
Türk halk ve geleneksel musikileri geniş bir coğrafyaya yayılmış çok çeşitli bölgesel türlerden oluşur. Bu makalede tanımlandığı biçimi ile Türk musiki kültürleri Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye ve Türkmenistan’daki çalgısal musiki geleneklerini (küğ) içerir. Bu altı Türk cumhuriyetine ek olarak, Afganistan, Çin, İran, Kosova ve Rusya gibi diğer ülkelerde yaşayan Türk halklarının çalgıları da ele alınmaktadır. Çokanlamlı bir terim olan ‘küğ’, Asya’nın her yerinde Türk dilleri konuşan halklarca ‘çalgısal musiki’, ‘ırsal musiki’, ‘ezgi’, ‘tartım’, ‘türkü’, ‘besteleme’, vb. gibi anlamlarda kullanılmaktadır. Türk dünyasının musikibilim yazınında sıkça rastlanan bu terim, Kazakça ve Kırgızca’da çalgısal musiki anlamında kullanılır. Çoğunlukla doğaçlama bölümlere yer veren küğler genellikle tek bir çalgıyla yalkın olarak seslendirilir. Geleneksel çalgıları da içeren bu makalede, ayerofonlardan (üflemeli çalgılar) balaban, boru, çifte, çifte düdük, çöğür, dilli tüydük, kaval, kuray, koşma, koşnay, mey, ney, sıbızgı, şur, tulum, tüydük, zurna; kordofonlardan (telli çalgılar) bağlama, dombıra, dutar, ıklığ, igil, ııh, ikili, kanun, kemençe, kıyak, kobız, komuz, saz; idiyofonlardan ağız komuzu, ağız tamburası, çeng, çeng kobuz, çevgan, demir komuz, kobız, komus; memranofonlardan, daf, daira, davul, kös, nakkare, tablak; elektrofonlardan amplifikatörlü ve elektronik enstrümanlar ile synthesizer yer almaktadır

Anahtar Kelimeler
Çalgısal musiki, Küğler, Türk dünyası

Abstract
Turkic folk and traditional musics consist of a huge variety of regional genres spread over a vast geographical area. Turkic music cultures as defined in this paper comprise the instrumental musical traditions (küğ) in Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Turkey, Turkmenistan, and Uzbekistan. In addition to the instrumental musics of the six principal republics, the musical instruments of some other Turkic peoples living in Afghanistan, China, Iran, Kosova, and Russia are also discussed. A polysemic term, ‘küğ,’ is used by the Turkic speaking peoples throughout Asia with such meanings as ‘instrumental music,’ vocal music,’ ‘tune,’ ‘meter,’ ‘epic singing,’ ‘composing music,’ etc. In musicological literature of the Turkic world works on the küğ genre abound. Both Kazakh and Kyrgyz traditional music use the term küğ to refer to instrumental pieces commonly performed by a soloist and often contained improvised sections. Traditional musical instruments discussed in the article are aerophones (balaban, boru, çifte, çifte düdük, çöğür, dilli tüydük, kaval, kuray, koşma, koşnay, mey, ney, sıbızgı, şur, tulum, tüydük, zurna); chordophones (bağlama, dombıra, dutar, ıklığ, igil, ııh, ikili, kanun, kemençe, kıyak, kobız, komuz, saz); idiophones (ağız komuzu, ağız tamburası, çeng, çeng kobuz, çevgan, demir komuz, kobız, komus); memranophones (daf, daira, davul, kös, nakkare, tablak); and electrophones (synthesizer, amplified and electronic instruments)

Keywords
Instrumental music, Küğler, Turkic world