Yazar	: Ayhan Karakaş
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2014
Sayı	: 78
Sayfa	: 29-36
1720    1148

Özet
Anonim Türk halk edebiyatının en zengin ürünlerinden biri olan türküler geçmişten günümüze halkımızın duygularına tercüman olmuştur. Her türkünün mutlaka bir ortaya çıkış sebebi vardır. Türkünün hikâyesi olarak adlandırılabilecek bu bölüm zamanla bazı türkülerde unutulmuş, bazılarında ise hâlâ yaşamaktadır. Hikâyeli türkülerde asıl olan kısım nazım yani türkü olduğu için, açıklama niteliğindeki nesir bölümünün aktarımı zaman zaman ihmal edilmiş ve unutulabilmiştir. Nesir şeklinde olan bu bölüm birkaç cümle olabileceği gibi, tam bir hikâye (bir olayı, bir durumu; yer, kişi ve zaman belirterek anlatan kısa öykü) karakteri de gösterebilir. Bazı hikâyeli türküler toplumda sevilir ve ilgi görürse, her aktarımda yeni katmalarla büyük bir halk hikâyesi olabilir. Dolayısıyla birçok halk hikâyesinin temelini bazı hikâyeli türküler oluşturmuştur. Çukurova yöresinde icra edilen hikâyeli türkülerde kültürler arası özellikte olan ara söz (digression) kalıplarından da yararlanır. Bu ara sözler yoğun olarak açıklayıcı ve öğretici, görüş-yorum ve eleştiri ile ilgili, şahsi serzeniş ve itiraf kalıplarından oluşmakla birlikte bunların birkaçının birlikte ifade edilmesiyle de kullanılabilmektedir. Bu, icracı için hem bir açıklama fırsatı, hem dinleyicinin dikkatini toplamak için bir yol, hem de kendisine, bir an da olsa, bir ara verme şansıdır. Görüş, yorum ve eleştiri ifade eden ara söz kullanımlarında icracı bazı olaylarla ilgili şahsi görüşünü ve yorumunu ifade edebilmektedir. Çalışmada Çukurova yöresine ait hikâyeli türkülerin nesir bölümleri incelenmiş, bu bölümlerdeki ara söz kalıpları ilgili başlıklar altında tespit edilmiştir. Sonuç bölümünde ise metinlerden tespit edilen ara söz kalıpları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler
Çukurova-Hikâyeli Türkü-Ara Söz

Abstract
Folksongs that are one of the richest products of anonymous Turkish literature have articulated our people’s feelings since old times. Every folksong comes up for a certain reason. This part which may be called as the tale has disappeared in some folksongs, but it is still alive in some of them. This section can be a few sentences in the form of prose. Other than that a short story character may. If the community interest in folk songs and liked some of the parable, folk tale each transmission can be a great new semantic. Therefore, some of the parable, many folk songs formed the basis of the story. In the folk songs with story, digression structures are benefited in Çukurova region. These digression structures include explainatory, instructory, commentary, criticizer and reprimandory structures. They can be used with some of these structures, too. This provides a chance for explanation as well as a kind of attention drawer via giving a break for performer. In the structures that define comment, view and critic, the performer may also state his personal opinion and comments. Digressions identified in the conclusion of the texts were evaluated.

Keywords
Çukurova-Tale With Folksong-Digression