Güvenilmez Anlatıcı İle Okurun Şüpheli Sözleşmesi: Bu Kitabı Çalın
(The Unreliable Narrator and the Reader’s Dubious Contract: Bu Kitabı Çalın (Steal This Book)
)
|
Yazar
|
:
Duygu Oylubaş Katfar
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2025
|
|
Sayı |
:
124
|
|
Sayfa |
:
1037-1050
|
|
|
Özet
Edebiyat teorisi odaklı pek çok çalışmada bir yazarın kendinden iz taşımadan eser üretmesinin imkân/sız/lığı üzerinden yapılan tartışmalar mevcuttur. Bu tartışmalardan ziyade Wayne C. Booth, kurmacanın retorikten ne kadar bağımsız kalabileceğini sorgularken “ima edilen yazar” kavramını ortaya çıkarır ve yazarın temsil ettiği türevlerini sunar. Bu zımni imge, bazen daha az bilgiye sahip bazen de kasıtlı olarak birtakım boşluklar yaratıp ironiyi kuvvetlendiren bir ima edilen yazar tarafından kurulur. İma edilen yazarın oluşturduğu varsayılan anlatıcının bilinçli ya da bilinçsiz olarak bıraktığı mesafe üzerinden şekillenir. Çalışmada bildirişimsel ve poetik anlatı teorisinin farklı tanımladığı anlatıcı terimi, edebî üretim çıktısı üzerinden tartışılmıştır. Yapısalcı/klasik ve klasik sonrası anlatı bilimin ortaya koyduğu paradigmalar üzerinden anlatının üretilmesiyle alımlanmasının farklarına değinilerek güvenilmez anlatıcının neden anlatıya dâhil edildiği ve metni nasıl yönlendirdiği konusunda iyi bir örneklem olacağı düşünülen Murat Gülsoy’un Bu Kitabı Çalın kitabı ve özellikle aynı isimli öyküsü makalenin kapsamını oluşturmaktadır. Bu kapsamda öykü türüne özgü bir okur sözleşmesinde “güvenilmez anlatıcı”nın rolleri değerlendirilmiştir. Anlatısal araçlardan üstkurmaca ve metakurmaca arasındaki ayrımdan yola çıkılarak anlatı düzeyleri tartışılmış ve edebî eserdeki yanılsama etkisinin gereklilikleri sorgulanmıştır. Böylece alımlama merkezli modelde yazarın ve anlatıcının muhatapları yorumlanmıştır. Anahtar sözcükler: güvenilmez anlatıcı, ima edilen yazar/okur, tür sözleşmesi, öykü, Murat Gülsoy.
Anahtar Kelimeler
güvenilmez anlatıcı, ima edilen yazar/okur, tür sözleşmesi, öykü, Murat Gülsoy
Abstract
In many literary theory-oriented studies, there are discussions on the im/possibility for an author to produce a work without any trace of self. Rather than these debates, Wayne C. Booth, while questioning how far fiction can remain independent of rhetoric, introduces the concept of the “implied author” and presents the derivatives represented by the author. This tacit image is constructed by an implied author, sometimes with less knowledge, sometimes deliberately creating gaps and reinforcing irony. It is shaped by the distance consciously or unconsciously left by the presumed narrator created by the implied author. In this study, the term narrator, which is defined differently by communicative and poetic narrative theory is discussed through the output of literary production. The scope of the article is Murat Gülsoy’s book Bu Kitabı Çalın (Steal This Book) and especially the story of the same name, which is thought to be a good example of why the unreliable narrator is included in the narrative and how he directs the text by mentioning the differences between the production and reception of narrative through the paradigms put forward by structuralist / classical and post-classical narratology. In this context, the roles of the unreliable narrator in a reader’s contract specific to the short story genre are evaluated. Based on the distinction between metanarrative and metafiction as narrative devices, narrative levels are discussed and the requirements of the illusion effect in the literary work are questioned. Thus, the interlocutors of the author and the narrator in the reception-oriented model are interpreted.
Keywords
unreliable narrator, implied author/reader, genre contract, short story, Murat Gülsoy