Yazar	: Sevgi Kesim Güven   - Altan Kar
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2013
Sayı	: 75
Sayfa	: 9-36
1785    1270

Özet
Dünyanın neredeyse bütün gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerinin metropollerinde sayıları hızla artarak çoğalan güvenlikli siteler (gated communities), kuşkusuz günümüz kentleşmesinin en önemli sosyomekânsal olgularından birini oluşturmaktadır. Türkiye’de de özellikle 1980‘li yıllardan itibaren egemen olmaya başlayan serbest piyasa ekonomisine paralel olarak görülmeye başlamıştır. İstanbul, bu tür sitelerin Türkiye’de ortaya çıktığı ilk şehirlerden biri olmuştur. Kapalı siteler bir yandan şehrin kentsel dokusunu değiştirirken bir yandan da toplumsal tabakalaşmanın biçimini etkilemekte, hızla yayılan kapalı site uygulamaları kentin mekânsal ayrışma örüntülerini de görünür hale getirmektedir. İstanbul’da Kapalı Siteler, başlangıcında dünyadaki öncüllerinde olduğu gibi korku söylemi ile beslenmiştir. Bununla birlikte, özellikle 2000’li yıllardan itibaren ülkenin yaşadığı sosyokültürel ayrışma (İslami ve seküler elitler) kapalı sitelerin tercihine de yansımıştır. Böylece önce İstanbul’da ve sonrasında diğer büyük şehirlerde oluşan bu gönüllü refah adacıkları bir tür ideolojik ayrışmanın ve içe kapanmanın yansıdığı mekânlar olma yolundadır. Bu anlamda, söz konusu yeni kentsel mekânlar (siteler), belki de ideolojik tercihlerin kutuplaştığı zeminler haline dönüşmektedir. Çalışmada yukarıda kavramsal arka planına kısaca değinilen olgu sözü edilen eğilimlerin saptanabileceği öngörülen iki site örneği üzerinden – İstanbul, Ataşehir (KentPlus) ve Başakşehir- irdelenmiştir. Gerek KentPlus ve gerekse Başakşehir, büyük kentin (İstanbul) keşmekeşinden uzak, çocukların güven içinde yetişebileceği, kentsel donatılarıyla yeni bir yaşam vaadi nedeniyle tercih edilmişlerdir. KentPlus’ta oturanlar kendilerini modern, laik ve demokrat (ağırlıklı olarak CHP yanlısı), Başakşehir’deki kişiler ise, kendilerini geleneksel ve dini değerlerine bağlı, muhafazakâr ve milliyetçi (ağırlıklı olarak AKP yanlısı) olarak tanımlamışlardır. Bu bağlamda, her iki sitenin tercine de, sosyokültürel ve siyasal referansların yansıdığı, ancak bu ayrışma ve içe kapanmaya rağmen site sakinlerinin oldukça kısıtlı sosyal ilişkiler içinde yaşadıkları gözlenmiştir

Anahtar Kelimeler
Mekân, Kentleşme, Kentsel Mekân, Kapalı Site, Toplumsal Kutuplaşma.

Abstract
Almost in every metropolitan area of developed and developing countries, increasing numbers of gated communities (secured housing estate) form one of the most important socio- spatial cases for today’s urbanization. It has been a process parallel to the free market economy that started to dominate since 1980s in Turkey. Istanbul is one of the first cities in Turkey where these kinds of housing estates appeared. While gated communities changed the urban texture of the big cities (particularly Istanbul) they also raised the speed of social stratification. On the other hand, fast-spreading gated community designs made spatial separation patterns visible. In the beginning, gated housing estates in Istanbul were fed with the discourse of fear like their predecessors in the world. In addition to this, the socio-cultural separation (Islamic and secular elites) the country has gone through since the 2000s has been reflected to the preference of closed housing estates. Thus, these voluntarily prosperity islets, first in Istanbul and then in other big cities, are going to be the places of reflections of ideological separation and becoming introverted. In this sense, new urban places mentioned (housing estates) may be turning into polarization grounds of ideological preferences. In the article, the topic that is grounded upon the theoretical structure which is briefly summarized above, is examined via two examples of housing estates in which mentioned tendencies in Istanbul can be determined; Ataşehir (KentPlus) and Başakşehir. Both KentPlus and Başakşehir are preferred for the fact that they are away from the chaos of the big city (Istanbul), children can grow up safely and for their promise of a new life with their urban equipment. Residents of KentPlus identified themselves as modern, laic and democrat (predominantly on the side of Republican People’s Party), while residents of Başakşehir identified themselves as traditional, religious, conservative and nationalist (predominantly on the side of Justice and Development Party). In this regard, it is determined that socio-cultural and political references are reflected in the preferences of both housing estates; however, in spite of this separation and introverted situation, residents of the housing estates have considerably limited social relations.

Keywords
Location, Urbanization, Urban Location, Gated Housing Estate, Social Polarization.