Muğla’daki Kahve Falına Bakma Geleneği Üzerine Bir Değerlendirme
(An Evaluation on the Tradition of Fortune -Telling of Turkish Coffee in Mugla.
)
|
Yazar
|
:
Aslı Büyükkokutan
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2012
|
|
Sayı |
:
71
|
|
Sayfa |
:
97-112
|
 1717  2562
|
Özet
Yapılması düşünülen bir işin sonucu önceden bilmek; bir insanın yazgısını öğrenmek, talihli
olacağı girişimleri sezebilmek; yapılmak istenen bir iş için uğurlu olan saati tayin edebilmek gibi
geleceğe ve bilinmeyene olan merak insanlar arasında daima olagelmiştir. Söz konusu merakı
tatmin edebilmek için yapılan yorumları kapsayan “fal” adlı uygulamaya özellikle genç kızlar,
gelinler ve dul kadınlar rağbet göstermektedir. Bakılan çeşitli fallar arasında, “kahve falı”nın yaygınlığı,
kahve adlı içeceğin etrafında oluşturulmuş olan bir kültür dairesine dikkat çekmektedir.Evlerde, eş, dost ziyaretlerinde, kabul günlerinde sıkça tüketilen kahvenin telvesiyle birlikte ikram
edilmesi fal bakma geleneğini ortaya çıkarmıştır.
Bu makalede, öncelikle çeşitli sözlük ve ansiklopedilerde yapılan “fal” tanımları üzerinde durulmuş,
çalışma sahasındaki sözlü kaynakların konuyla ilgili değerlendirmelerine yer verilmiştir.
Ardından kahve falcılığı, kahve falına bakan ve baktıranlar hakkında bilgiler verilmiştir. Kahve
falının yapısal özelliklerinden söz edilerek, bireysel ve toplumsal işlevleri üzerinde tespit ve yorumlar
yapılmıştır. Bu bağlamda yapısal ve işlevsel bir incelemeye tabi tutulan kahve falı hakkında
inceleme ve değerlendirmeler yapılırken Muğla yöresinden derlenen malzeme esas alınmıştır.
Sonuçta, kendine has bir geleneğin şekillenmesine vesile olan kahve falının, kahve var oldukça
işlevini koruyacağı kanaatine varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Fal, kahve, kadın, yapı, işlev.
Abstract
Curiosity about future and unknown such as knowing the result of an issue supposed to be
done beforehand, learning one’s destiny, perceiving lucky attemptions, appointing the lucky time
for the job wished to be done. Especially young girls, brides, widows demand for an application
called “fortune-telling” that includes the comments to satisfy the curiosity talked about. Among
various fortune-telling, prevalence of “fortune-telling of coffee” draws attention to a cultural
circle formed around a beverage called “coffee”. Serving coffee, which is often consumed at homes,
during friend visits and on reception days, with cofee-grounds has brought out the tradition
of fortune-telling.
In this article; firstly, descriptions of “fortune-telling” in different dictionaries and encyclopedies
are studied and evaluations related to subject of oral resources in the area of the study took
place. Then, information about fortune-telling, fortune-tellers and ones whose fortunes are told is
given. Determinations and comments on the individual and social functions have been done by
mentioning structural characteristics of coffee-fortune. Related to this, material collected from
Muğla region is the base while research and assesments are being done about fortune-telling
that has been researched structurally and functionally. Eventually, it’s believed fortune-telling of
Turkish coffee that caused a tradition ,peculiar to itself, formed will keep its funtions as lons as
coffee exists.
Keywords
Fortune-telling, coffee, woman, structure, function.