Selim İleri’nin Romancılığı ve Türk Romancılığındaki Yeri
(Selim Ileri’s Novel Writing and Position of Selim Ileri in Turkish Novel )

Yazar : Nesrin Mengi    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2012
Sayı : 71
Sayfa : 127-141
1812    1888


Özet
Selim İleri, çağdaş Türk edebiyatının önemli yazarlarından birisidir. 1970’lerden başlayarak edebiyatımıza kazandırdığı romanlarının yanı sıra yaşamı, düşünce dünyası ve sanat anlayışıyla öne çıkar. Romanlarında “küçük kentsoylu” bireyin bireyleşme serüvenini özgün bir şekilde kurgusal dünyaya dönüştürmüş ve anlatım teknikleri bakımından da modern Türk edebiyatının önemli bir temsilcisi olmuştur. Selim İleri’nin roman kişileri bilinçaltının öne çıkartılmasıyla modernist figüre yakın dururlar. Başka bir ifadeyle yazar, toplumsal sorunlardan uzaklaşmamakla birlikte, daha çok bireyin iç dünyasına, bilinçaltına eğilir. Roman kişilerini iç konuşma, bilinç akımı, geriye dönüş, çağrışım gibi modern roman tekniklerini kullanarak sunar. Modern kent insanları arasından seçilen bu kişiler, toplumsal yapılara, toplum değerlerine yabancılaşmış ve kendi iç dünyalarına yönelmiş kişilerdir. Romanlarda eylemden daha çok, kişilerin iç dünyaları, psikolojik sorunları ön plandadır. Selim İleri, ilk dönem romanlarında, hep aynı sosyal halkada yer alan entelektüel kişiler yaratmış ve onun dışına çıkmamıştır. Başka bir ifadeyle, bu romanların kişi dünyasını küçük kentsoylu aydın çevre ve büyük kentin belli bir kesimindeki insanlar oluşturur. Yazar, ikinci dönem romanlarında ise, edebiyat, sanat, kültür tarihindeki gerçek kişilerden yola çıkarak kendi kurmaca kişilerini yaratır. Bu durum, onun romancılığında bir kırılma noktasıdır. Burada edebî ölçütler doğrultusunda yapılan incelemeyle belirlenen bulgular, bir bütün olarakele alınarak onun romanlarının karakteristik özellikleri yansıtılmaya gayret edilmiş, bunun yanı sıra Türk edebiyatının çağdaş yazarlarından biri olan Selim İleri’nin roman anlayışı ve Türk romancılığındaki yeri değerlendirilmiştir. Başka bir ifadeyle, Selim İleri’nin romanlarının içerik ve biçim özelliklerini belirlerken yazarı farklı kılan özellikleri bütüncül bir yaklaşımla ortaya koymayı ve onun Türk romancılığındaki modernist tavrının altını çizmeyi amaçladık.

Anahtar Kelimeler
Selim İleri, roman, Türk edebiyatı, modernist roman.

Abstract
Selim İleri is one of the most important writers of contemporary Turkish literature. He stand out with his life, thought world and art comprehension in addition to novels that he brought to our literature starting in the 1970s. He has turned into fictional world small bourgeois person’s individual journey in his novels uniquely and in terms of narration techniques also became an important representative of modern Turkish literature. Selim İleri, narrate subconscious of his novel characters and thereby approaches to modernistic novel. While novelist handles problems of society, he expresses psychology of individuals by using novel techniques like interior monologue, stream of consciousness and flashback. Selim İleri chooses his novel characters from urban nation. Novel characters are foregn to society. Selim İleri wrote intellectual individuals story in his first term. In other words he narates small bourgeois. Latter term, change in his novel writing, he narates individuals from literature, art and culture history who are real persons. After investigations on method and content of author’s novel in the previos chapter, charecteristic features of his novels are extracted. Also novel concept of Selim İleri who is one of modern authors of Turkish literature and his position in Turkish literature is evaluated. While we were determining contents and form properties of Selim İleri here, we aimed to report characteristics that make author so different with holistic approach and underline his modernist attitude in Turkish novel writing.

Keywords
Selim İleri, novel, Turkish literature, modernistic novel.