Eşikte Duran Bir Roman: “Aydaki Adam Tanpınar”
(A Novel Standing on the Verge: “Aydaki Adam Tanpınar”
)
Yazar
|
:
Ayşe Ulusoy Tunçel
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
Sayı |
:
90
|
Sayfa |
:
73-93
|
6584 3134
|
Özet
Nazlı Eray, roman, hikâye ve hatta anı türünde kaleme aldığı eserleriyle, Türk
edebiyatında ‘fantastik’ türün ve ‘büyülü gerçekçilik’ akımının temsilcilerindendir. Yazarın
eserlerinde, gerçek yaşamdan, belirli zaman ve mekânlara yapılan yolculuklar rüyalarla ve
bilinçli bir rüya görme yöntemi olan fantezilerle, okuyucuyu hiç yadırgatmayan bağlantılarla
gerçekleştirilir. Biyografi okumaya meraklı olan yazar, geçmişte ilgi duyduğu ünlü kişileri,
zaman ve mekân kaydını aşarak anlatılarının düzleminde bir araya getirir. Neredeyse bütün
kurgusal anlatılarında ‘fantastik öge’yi, ‘ben anlatı’ tarzını ve otobiyografik ayrıntıları kullanan
yazar, Aydaki Adam Tanpınar romanında da bu çizgisini devam ettirerek, hayranı olduğu
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın trajik hayatını, yazarın günlüğünden hareketle kurgulamıştır. Bu
arada Tanpınar’ın yakın çevresi de, o yıllardaki Tanpınar algısını aktarabilmek için roman
kişileri olarak eserde yerlerini alırlar. ‘Ben anlatı’ yöntemi, Nazlı Eray’ın, beğenilerinin esere
sızmasını sağladığı gibi otobiyografik ayrıntılara geçmede teknik bir kolaylık sağlamıştır.
Eray’ın, bu romanında da kendi çocukluk ve gençlik anıları, 1960’lı yılların İstanbul’u bir
siyah beyaz fotoğraf hüznüyle yer alır. Tanpınar’ın yekpare zaman anlayışı, Nazlı Eray’ın
zaman ve mekândaki sıçramalarla örülen fantastik roman yöntemi ile kesişir. Ayrıca, hayatave edebiyata bakış açısı noktasında da Eray’ın meslektaşı Tanpınar’la empati kurabildiğini
söyleyebiliriz
Anahtar Kelimeler
Nazlı Eray, Ahmet Hamdi Tanpınar, fantastik roman, büyülü gerçekçilik, biyografi.
Abstract
With her works written as novels, stories, and even diaries, Nazlı Eray is one of the
representatives of “fantastic” fiction and “magical realism” movement of Turkish literature.
In her works, travels from real life across particular times and places are reflected to the reader
with dreams and fantasies, a deliberate way of dreaming, and the connections between these
travels are not found odd. Being fond of reading biographies, the writer gathers renowned
people from her past on the plane of her narration by going beyond time and space record.
Using the “fantastic element” and “self-narration” style, and autobiographic details in almost
all of her works, the writer maintained her approach in the novel “Aydaki Adam Tanpınar”
as well and fictionalized tragic life of Ahmet Hamdi Tanpınar, whom she admires. Inner
circle of Tanpınar also take place in the novel as characters in order to reflect the Tanpınar
perception of the time. “Self-narration” style reflects the inclinations of Nazlı Eray on her
books and makes it technically easier to go deep into autobiographic details. This novel of
Eray contains Eray’s childhood and youth memories and 1960’s Istanbul in gloom of black
and white photographs. Tanpınar’s understanding of monolithical time intersects with Nazlı
Eray’s fantastic novels, which have many leaps in time and space. Furthermore, we can say
that Eray could empathize with her colleague Tanpınar in terms of literary point of view
Keywords
Nazlı Eray, Ahmet Hamdi Tanpınar, fantastic novel, magical realism, biography.