Eskişehir Ağızlarından Türkiye Türkçesinin Söz Varlığına Katkıları
(Contributions to the Lexicology of the Anatolian Turkish From the Dialects of Eskişehir )

Yazar : Canan İleri    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2011
Sayı : 66
Sayfa : 9-22
1741    1193


Özet
Söz varlığı çalışmalarını en iyi besleyen kaynaklardan biri ağız çalışmalarıdır. Ağız çalışmalarında derleme yöntemi kullanıldığı ve halk arasından derlenen metinlerdeki söz varlığı değerlendirildiği için ağız çalışmalarının sözlük ya da dizin sözlükleri sözcük derleme yöntemiyle oluşturulan sözlüklerden daha sağlıklıdır. Bu çalışmada incelenecek sözvarlığı yalnızca Canan İleri tarafından Eskişehir İli Mihalıççık İlçesi ve Yöresi Ağızları adlı eserindeki söz varlığı ile sınırlıdır. Seçilen her sözcük; Türk Dil Kurumunun İnternet’teki Büyük Türkçe Sözlük, Güncel Türkçe Sözlük, Tarama Sözlüğü, Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü ve Ziraat Terimleri Sözlüğü tarandıktan sonra çalışmaya alınmıştır. “deyimler” de söz varlığı olarak listelenmiştir. Ayrıca deyimler için de Türk Dil Kurumunun İnternet’teki Atasözleri ve Deyimler Sözlük’ünden tarama yapılmıştır. Söz varlığı, “Metinler” bölümünden örnek cümlelerle örneklenmiştir. Sonuçta bu çalışmayla Türkiye Türkçesinin söz varlığı için 129 sözcük ve 15 deyim katkısı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler
Türkiye Türkçesi Ağızları, söz varlığı, deyim, katkı.

Abstract
The studies on dialects is one of the best sources contributing to the lexicology studies. Since the eclectic method is as well as the vocabulary which is compiled from the field is used in the studies of dialects, the dictionaries or the indice of these studies are more wholesome. The vocabulary which will be examined in this study is limited to the words compiled by Canan İleri for her work “The Dialects of The Eskişehir Town of Mihalıççık and Its Region”. Every word chosen for this study was taken after it was searched in the On-line Grand Turkish Dictionary of the Türk Dil Kurumu (Büyük Türkçe Sözlük), the Dictionary of the Dialects of the Anatolian Turkish and the Dictionary of the Agricultural Terms (Güncel Türkçe Sözlük, Tarama Sözlüğü, Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü ve Ziraat Terimleri Sözlüğü). The “idioms” are also listed as part of the vocabulary. The idioms were also searched On-line Dictionary for Proverbs and Idioms of the Türk Dil Kurumu. The vocabulary is provided with examples created by sample sentences from the “Texts” part. As a result, with this study, 129 new words and 15 new idioms were found, as a humble contribution to the vocabulary of the Anatolian Turkish.

Keywords
Anatolian Turkish Dialects, vocabulary, idiom, contribution